در زبان انگلیسی روش‌های مختلفی برای مطرح کردن سوال وجود دارد. هر کدام از این روش‌ها برای نوع خاصی از پاسخ‌ها مناسب است. به سوال‌هایی که در پاسخ آن‌ها فقط از بله یا خیر استفاده می‌شود، سوال‌های yes-no questions می‌گویند. در ادامه در مورد قواعد و اصول ساخت این سوال‌ها بیشتر بخوانید.
سوالات بله یا خیر در زبان انگلیسی
یکی از روش‌های طرح سوال در زبان انگلیسی، سوال‌های yes-no questions یا سوال‌هایی است که در جواب آن‌ها از کلمه‌های بله یا خیر استفاده می‌شود. مثلا دو نمونه سوال زیر از سوال‌های بله و خیر در زبان انگلیسی است.
Do you like vanilla ice cream?
آیا شما بستنی وایلی دوست دارید؟ (جواب: بله یا خیر.)
Have you ever seen a ghost?
آیا تا حالا روح دیده‌اید؟ (جواب: بله یا خیر.)
نحوه‌ی ساخت سوالات بله یا خیر
برای اینکه سوال‌های بله یا خیر در زبان انگلیسی را از جمله‌های خبری بسازید باید به فعلی که در آن به کار رفته توجه کنید. یک جمله ممکن است یک فعل داشته باشد و همان فعل اصلی باشد یا اینکه همراه با فعل کمکی در جمله به کار رفته باشد. در ادامه ساخت سوال با هر دو نوع جمله را یاد می‌گیرید.
سوالی کردن جمله با فعل کمکی
برای ساخت سوال بله یا خیر با فعل کمکی از فرمول‌های زیر استفاده می‌کنیم:
auxiliary verb (be, do or have) + subject + main verb
فعل کمکی (be, do or have) + فاعل + فعل اصلی
a modal verb + subject + main verb
فعل مودال + فاعل + فعل اصلی
در مثال‌های زیر می‌توانید نمونه‌هایی از سوال‌های بله یا خیر را با سه فعل کمکی و انواع مودال ببینید:
فعل to be
Is she working very hard?
آیا او خیلی سخت کار می‌کند؟
Were they travelling together?
آیا با هم سفر می‌کردند؟
فعل do
Does that taste okay?
مزه‌اش خوبه؟
Did you go to the concert?
کنسرت رفتی؟
فعل Have
Have they eaten yet?
آیا آن‌ها غذا خورده‌اند؟
Had they visited Rome before?
آیا آن‌ها قبلا از رم دیدن کرده بودند؟
مودال
Could you help me lift this?
آیا می‌توانید به من کمک کنید این را بلند کنم؟
Should I open the window?
آیا باید پنجره را باز کنم؟
در فارسی برای ترجمه کردن این سوال‌ها می‌توانید یک «آیا» به ابتدای سوال اضافه کنید. البته بدون «آیا» و فقط با لحن سوالی و همین‌طور اضافه کردن علامت سوال هم می‌توانید نشان دهید که این جمله‌ها سوالی هستند.
اگر در جمله از قبل فعل کمکی be، have یا فعل مودال وجود نداشته باشد، از فعل‌های کمکی do، does و did استفاده می‌کنیم. فعل‌های کمکی do, does برای پرسش از زمان حال است و متناسب با فاعل از بین آن‌ها انتخاب می‌کنید. اگر فاعل سوم‌شخص باشد باید از فعل کمکی does استفاده کنید. اگر سوال شما به زمان گذشته است باید از فعل کمکی did استفاده کنید.
در ادامه می‌توانید نمونه‌هایی از جمله‌های اصلی و جمله‌هایی که سوالی شده‌اند ببینید و تغییرات آن‌ها را بررسی کنید:
You usually walk to work.
شما معمولا پیاده به محل کار می‌روید.
Do you usually walk to work?
آیا معمولا پیاده به محل کار می‌روید؟
You liked disco music in the 70s.
شما موسیقی دیسکو را در دهه ۷۰ دوست داشتید.
Did you like disco music in the 70s?
آیا موسیقی دیسکو در دهه ۷۰ را دوست داشتید؟
وقتی از فعل be به‌عنوان فعل اصلی در جمله استفاده می‌کنیم نباید از فعل کمکی استفاده کنیم. مثلا جمله‌ی سوالی به شکل زیر صحیح است:
Is she your sister?
اون خواهرته؟
و جمله‌ی سوالی به شکل زیر صحیح نیست:
Does she be your sister?
هشدار:
وقتی بیشتر از یک فعل کمکی یا فعل مودال به اضافه‌ی فعل کمکی در جمله وجود دارد، فقط فعل کمکی اول یا فعل مودال را قبل از فاعل قرار می‌دهیم و بقیه‌ی فعل‌ها بعد از فاعل قرار می‌گیرند. یعنی جمله با فرمول زیر به سوال تبدیل می‌شود:
Auxiliary + subject + auxiliary + verb
فعل کمکی + فاعل + فعل کمکی + فعل اصلی
مثلا در سوال زیر از این فرمول استفاده شده است:
Is this phone call being recorded?
آیا این تماس تلفنی ضبط می‌شود؟
در نتیجه سوال‌های زیر اشتباه هستند:
Is being this phone call recorded?
Is being recorded this phone call?
یک مثال دیگر ببینید:
Has the garden been looked after while you were away?
آیا در زمانی که شما دور بودید از باغ مراقبت شده است؟
فرمول دیگری که می‌توانید از آن استفاده کنید فرمول زیر است که فعل مودال هم در آن وجود دارد:
Modal + subject + auxiliary + auxiliary + verb
فعل مودال + فاعل + فعل کمکی + فعل کمکی + فعل اصلی
برای نمونه به مثال زیر توجه کنید:
Should we have been writing this down?
آیا باید این را می‌نوشتیم؟
در نتیجه جمله‌ی زیر صحیح نیست:
Should have we been writing this down?
ما فقط فعل کمکی و فعل‌های مودال را قبل از فاعل قرار می‌دهیم نه فعل اصلی. پس جمله‌ی سوالی به شکل زیر صحیح است:
Where did you find the keys?
کلیدها را از کجا پیدا کردید؟
و جمله‌ی زیر درست نیست:
Where did find you the keys?
سوالی کردن جمله بدون فعل کمکی
وقتی سوال‌های بله یا خیر را با فعل be می‌سازیم که به عنوان فعل اصلی جمله به کار رفته است، از فعل کمکی استفاده نمی‌کنیم. ترتیب کلمات در این سوال‌ها به شکل زیر است:
be + subject
فعل صرف‌شده‌ی to be + فاعل
در جمله‌های زیر می‌توانید نمونه‌ای از این نوع از سوال‌ها را ببینید:
Is the weather nice in Turkey in the winter?
آیا هوای ترکیه در زمستان خوب است؟
Was she angry when you told her about the accident?
وقتی ماجرا را به او گفتید عصبانی بود؟
وقتی سوال بله یا خیر را با جمله‌ای می‌سازید که فعل اصلی آن have است آن را به ترتیب فعل + فاعل استفاده می‌کنیم ولی این نوع از سوال رسمی به نظر می‌رسد. اگر می‌خواهید جایگزین‌های خنثی‌تر و غیر رسمی‌تری داشته باشید باید از فعل‌های کمکی have got و do استفاده کنید.
در جمله‌های زیر می‌توانید یک سوال بله یا خیر را با سه شکل مختلف ببینید که از نظر میزان رسمی بودن، با هم تفاوت دارند:
Have you an identity card? (formal)
کارت شناسایی داری؟ (رسمی)
Do you have an identity card? (neutral)
آیا شما کارت شناسایی دارید؟ (خنثی)
Have you got an identity card? (informal)
آیا شما کارت شناسایی دارید؟ (دوستانه و غیر رسمی)
هشدار:
وقتی با فعل اصلی have در زمان گذشته برای اشاره کردن به دارایی و مالکیت سوال می‌پرسیم، از فعل کمکی did … have به‌جای had … got استفاده می‌کنیم. برای درک بهتر این نکته به مثال زیر توجه کنید:
Did you have your glasses with you when you left the car?
هنگام خروج از ماشین عینک خود را همراه داشتید؟
همین سوال به شکل زیر رایج نیست و استفاده نمی‌شود:
Had you got your glasses with you when you left the car?
پاسخ دادن به سوال‌های بله یا خیر
در جواب سوال‌های بله یا خیر ابتدا باید با یکی از این دو کلمه جواب بدهید و بعدا می‌توانید توضیحات بیشتر هم اضافه کنید. جایگزین‌های دیگر برای yes کلمه‌های yeah, yep, mm, okay و جایگزین‌های دیگر برای کلمه‌ی no کلمه‌های nah, nope است که کاربردهای غیررسمی دارند و در محاوره از آن‌ها استفاده می‌شود.
در مکالمه‌های کوتاه زیر می‌توانید چند نمونه از سوال‌های بله یا خیر و جواب آن‌ها را ببینید:
Would you like to play tennis with me later?
Okay.
دوست داری بعدا با من تنیس بازی کنی؟
باشه. (یعنی بله.)
Have you seen Greg?
Nope.
گرگ را دیده‌ای؟
نه.
در جواب بعضی از سوال‌ها می‌توانید توضیحاتی بیشتر از بله یا خیر بدهید. مثلا در نمونه‌های زیر:
Can I grow potatoes in a pot?
Yeah. They grow really well in pots.
آیا می‌توانم سیب‌زمینی را در گلدان پرورش دهم؟
آره، به خوبی در گلدان رشد می‌کنند.
Will you be going to Ryan’s party?
No. I’m actually going to be away on Friday night.
آیا به مهمانی رایان می‌روید؟
نه. من در واقع جمعه شب نیستم.
گاهی اوقات در جواب این سوال‌ها توضیحاتی بلندی می‌دهیم که در نهایت همان معنی بله یا خیر را می‌دهند.
Do you know Tina Gomez?
We’ve known each other for years. We went to the same school. (meaning yes)
آیا تینا گومز را می‌شناسید؟
ما سال‌هاست همدیگر را می‌شناسیم. ما به یک مدرسه رفتیم. (یعنی بله)
Do you have the Thrills latest album?
I’m afraid we’ve just sold the last one! (meaning no)
آیا آخرین آلبوم Thrills را دارید؟
متاسفانه آخرین مورد را فروختیم! (یعنی نه)
گاهی اوقات جواب این سوالات را می‌توانید با فعل کمکی بدهید که درنهایت همان معنی بله یا خیر را دارند.
Hey Tim, did you go fishing today?
I did. I went with the boys.
هی تیم، امروز رفتی ماهیگیری؟
رفتم (بله). من با پسرا رفتم.
Has Jason had breakfast?
He hasn’t. He’s still in bed.
آیا جیسون صبحانه خورده است؟
نخورده. او هنوز در رختخواب است.
سوال‌های منفی بله یا خیر
معمولا از حالت منفی جمله‌های پرسشی بله یا خیر برای بررسی کردن صحت اطلاعات یا گرفتن تایید در مورد چیزی استفاده می‌کنیم. یا زمانی که حس می‌کنیم روش بهتری برای انجام یک کار وجود دارد یعنی در واقع زمانی که بخواهیم راه و روش یا کاری را پیشنهاد دهیم. در مثال‌های زیر می‌توانید نمونه‌هایی از این کاربرد جمله‌های پرسشی منفی را ببینید:
Isn’t that Pauline’s car?
این ماشین پائولین نیست؟
(شما تقریبا مطمئنید که ماشین پائولین است ولی برای گرفتن تایید و اطمینان بیشتر، سوال را به این شکل می‌پرسید.)
Shouldn’t we be leaving?
نباید بریم؟
(یعنی شما فکر می‌کنید بهتر است که الان بروید و جایی را ترک کنید.)
پرسش‌های بله یا خیر منفی را با اضافه کردن not می‌سازیم. البته معمولا از حالت اختصاری یعنی n’t استفاده می‌شود. اگر کلمه‌ی not را به صورت کامل در جمله استفاده کنیم، سوالی که پرسیده‌ایم خیلی رسمی به نظر می‌رسد.
Isn’t that the oldest building on this street?
این قدیمی‌ترین ساختمان این خیابان نیست؟
هشدار:
وقتی از not به شکل کامل در جمله استفاده می‌کنیم ترتیب کلمات در جمله به شکل زیر می‌شود:
auxiliary + subject (s) + not
فعل کمکی + فاعل + not
این مورد رسمی‌تر از ترتیب زیر است:
auxiliary + not + subject
فعل کمکی + not + فاعل
جمله‌ی سوالی بالا در حالت رسمی به شکل زیر نوشته می‌شود و ترجیح دارد:
Is that not the oldest building in this street?
و حالت خیلی رسمی‌تر جمله به شکل زیر است:
Is not that the oldest building on this street?
می‌توانیم از سوال‌های بله یا خیر منفی برای دعوت کردن، پیشنهاد دادن و گله و شکایت هم استفاده کنیم. مثلا در نمونه‌های زیر:
Won’t you stay for dinner?
برای شام نمی‌مانی؟
این سوال قوی‌تر از Will you stay for dinner یعنی حالت مثبت جمله است.
Wouldn’t you like another coffee?
آیا قهوه دیگری نمی‌خواهید؟
(این جمله برای پیشنهاد دادن است و قوی‌تر از Would you like another coffee است.)
Can’t the manager do something about the noise?
آیا مدیر نمی‌تواند کاری در مورد سر و صدا انجام دهد؟
(این جمله برای شکایت است و قوی‌تر از Can the manager do something about the noise است.
جمع‌بندی
یکی از انواع سوال‌هایی که می‌توانید در زبان انگلیسی بپرسید، سوال‌های بله یا خیر است. همان‌طور که از اسم این سوال‌ها مشخص است، در جواب آن‌ها باید از کلمه‌های بله یا خیر استفاده کنید و اگر لازم بود توضیحات بیشتری بدهید. این جمله‌ها ساختار مشخصی دارند که باید یاد بگیرید. با تسلط بر این بخش از گرامر، می‌توانید مکالمه‌های بهتری داشته باشید.
