آیا از طریق کلاس می‌توانیم به زبان انگلیسی مسلط شویم؟

تجربه‌ی واقعی من از شرکت در کلاس‌های زبان انگلیسی

یادم است که زمان بچگی تب و تابی بین والدین ایجاد شده بود که همه بچه‌هایشان را برای یادگیری زبان انگلیسی در کلاس‌ها و آموزشگاه‌ها ثبت‌نام می‌کردند. بنده هم از این قائده مستثنی نبودم. پنجم ابتدایی می‌خواندم که برای اولین بار وارد آموزشگاه زبان شدم و کلاس‌هایم را تا دوم دبیرستان ادامه دادم. یعنی حدودا شش سال برای یادگیری زبان انگلیسی در آموزشگاه‌ها وقت گذاشتم اما نتیجه‌ی دلخواه خود را نگرفتم. هنوز بعد از به اتمام رسیدن کلاس‌هایم نمی‌توانستم به جز چند جمله‌ی کوتاه و کتابی، چیز دیگری را به زبانم بیاورم.

زمانی فهمیدم مشکلم جدی است که پسردایی‌ام از کانادا به ایران آمده بود و پدرم اصرار داشت که با او انگلیسی حرف بزنم. تا حدودی متوجه حرف‌هایش می‌شدم اما نمی‌توانستم کلمات را به خاطر بیاورم و جمله‌بندی انجام دهم. ولی کافی بود به جای یک مکالمه‌ی عادی، از من فرمول “حال کامل” را می‌پرسید. چشم بسته و طوطی‌وار جوابش را می‌دادم. در آن‌جا ناامیدی را در چشمان پدرم دیدم و حس کردم با خودش فکر می‌کند که پسرش توانایی یادگیری زبان انگلیسی را ندارد. انگار آب سردی بر روی بدنم ریختند. بعد از گذاشتن شش سال وقت و هزینه کردن مقدار زیادی پول برای کلاس، کتاب و… خودم هم کم کم داشتم به این نتیجه می‌رسیدم که یک جای کار می‌لنگد. حتی نمی‌توانستم موضوع اصلی یک مقاله انگلیسی را بدون رجوع کردن به دیکشنری متوجه بشوم.

ابتدا فکر کردم که مشکل از من است که نمی‌توانم زبان انگلیسی را یاد بگیرم و از ضریب هوشی کمی برخوردار هستم. زمان زیادی با خودم کلنجار رفتم. کتاب‌هایی را که در کلاس‌های زبان آن‌ها را با نمره‌ی عالی پاس کرده بودم را باز کردم و دوباره خواندم. چون فکر می‌کردم که حتما دچار فراموشی شده‌ام وگرنه بعد از گرفتن دیپلم از آموزشگاه، تصور می‎‌کردم که زبان انگلیسی را به قول معروف “فول” خواهم شد.

اما بعدا متوجه شدم که همکلاسی‌هایم نیز این مشکل را دارند. ما شش سال برای یادگیری زبان انگلیسی وقت گذاشتیم اما نمی‌توانستیم حتی به صورت دست و پا شکسته انگلیسی حرف بزنیم. با این وجود باز هم برای خودمان دلیل تراشیدیم که چرا نتوانستیم زبان انگلیسی را یاد بگیریم. برای مدت زمان زیادی نیز زبان انگلسیی تبدیل به یک لکه‌ی سیاهی در زندگی من شد که هر موقع به آن فکر می‌کردم، ناتوانی و شکست خودم در این مسیر را به یاد می‌آوردم.

چند سال گذشت و من کنکور دادم. بعد از کنکور زمان آزاد زیادی را برای پرداختن به تفریحات مورد علاقه‌ام داشتم. از همان روز کنکور، هارد یک ترابایتی را که داشتم به مغازه‌ی فیلم‌ فروشی بردم و بهترین فیلم و سریال‌ها را داخل آن زدم. تابستانم با نگاه کردن به آن فیلم‌ها گذشت و با وجود این‌که هدفم از مشاهده‌ی فیلم، یادگیری زبان انگلیسی نبود اما بعد از آن متوجه پیشرفت قابل توجهی در زبان انگلیسی‌ام شدم. دیگر کمتر به دیکشنری نیاز پیدا می‌کردم و حتی بدون دانستن معنی دقیق کلمات، می‌توانستم معنی آن‌ها را داخل جمله حدس بزنم. بالاخره تازه متوجه شدم که مشکل از کجای کار بود.

در ادامه‌ی این مقاله به شما چهار دلیل را خواهم گفت که چرا یادگیری زبان انگلیسی در کلاس‌ها بی فایده است.

کلاس گرامر محور است

اگر شما هم مثل من به کلاس‌ها زبان انگلیسی رفته باشید، این را می‌دانید که تمرکز اصلی کلاس‌ها بر روی یادگیری گرامر است. معلم‌ها زمان زیادی را برای یاد دادن فرمول‌های گرامر می‌کنند و دانش‌آموزان نیز برای گرفتن نمرات بهتر سعی می‌کنند که آن‌ها را حفظ کنند. اما ما برای رسیدن به سلاست در زبان انگلیسی نیازی به حفظ کردن گرامر نداریم. بگذارید مثالی را برایتان بزنم. ما وقتی می‌خواهیم به زبان فارسی صحبت کنیم، به قوائد زبانی آن فکر نمی‌کنیم و فقط چیزی که می‌خواهیم بگوییم را به زبان می‌آوریم. زبان انگلیسی نیز همین ‌طور است. ما نباید تمام فوکوسمان را بر روی گرامر بگذاریم چون به مرور زمان و با در معرض قرار گرفتن با زبان انگلیسی، گرامر را ناخودآگاه یاد خواهیم گرفت. البته حرفم را اشتباه متوجه نشوید، دانستن گرامر برای این که هنگام مکالمه منظور خودمان را به شکل صحیحی برسانیم، یک موضوع ضروری است. اما بهتر است آن را به صورت ناخودآگاه، بدون حفظ کردن و داخل منابع انگلیسی مثل کتاب‌های داستان، فیلم، انیمیشن، پادکست و… یاد بگیرید.

کلاس نمره محور است

بسیاری از طرفداران کلاس‌های آموزشی و یا صاحبان آموزشگاه‌ها اعتقاد دارند که زبان آموزان در داخل کلاس با یکدیگر رقابت دارند و همین موضوع باعث پیشرفتشان در زبان انگلیسی می‌شود. اما باید بهتان بگویم که این حرف فقط تا جمله‌ی اولش درست است.

بنده کاملا قبول دارم که تعدادی از زبان‌آموزان در داخل کلاس‌ها با یکدیگر رقابت دارند اما سوال اصلی اینجاست که آن‌ها بر سر چه چیزی با هم رقابت دارند؟ ما نمی‌توانیم که خودمان را گول بزنیم؛ پس به همین خاطر بگذارید با شما رک و پوست کنده حرف بزنم. هم من و هم شما چه در داخل مدرسه، چه در داخل دانشگاه و یا چه در داخل آموزشگاه‌های زبان با افراد دیگری همکلاس شده‌ایم. در این کلاس‌ها به جز کسانی که واقعا نابغه هستند و علاقه‌ی سیری ناپذیر و وافری به یادگیری علم دارند، بقیه‌ی افراد فقط بر روی گرفتن نمره‌ی خوب با یکدیگر رقابت دارند، نه بر روی یادگیری و افزایش علم. البته این رقابت هم تا زمانی است که افراد با یکدیگر صمیمی نباشند و هر کاری (از جمله تقلب) برای نمره‌ی بهتر گرفتن دوستشان انجام ندهند. در نهایت هیچکدام از این کارها باعث پیشرفت فرد در زبان انگلیسی نمی‌شود و تنها به آن‌ها اجازه می‌دهد که بتوانند به راحتی خودشان را گول بزنند. به همین خاطر است که بنده اعتقاد دارم اگر بنا باشد که زبان‌آموزان داخل کلاس‌ها رقابت داشته باشند، صرفا برای گرفتن نمره‌ی بهتر رقابت خواهند کرد و نه برای یادگیری زبان انگلیسی!

کلاس‌ وقت گیر و هزینه‌بر است

شاید با خودتان بگویید که روزی دو جلسه یا نهایتا سه جلسه در هفته وقت زیادی را از آدم نمی‌گیرد. اما متاسفانه باید بهتان بگویم که در اشتباه هستید. در مرحله‌ی اول مشکل رفت و آمد وجود دارد. شما با توجه به شهری که در آن زندگی می‌کنید، شاید برای رفتن به کلاس باید از چند ساعت قبل خود را آماده‌ی شرکت در آن کنید. مثلا اگر در تهران زندگی می‌کنید باید ترافیک، دوری مسیر، طرح زوج و فرد و… را در نظر بگیرید و از چندین ساعت قبل برای رفتن به کلاس آماده شوید. بعد از شرکت در کلاس نیز باید همین مسیر را طی کرده و دوباره به خانه برگردید. تازه باید به این موارد هزینه‌ی بنزین و یا تاکسی را نیز اضافه کنید. این سناریو در همه‌ی جلسات تکرار می‌شود و شما ممکن است چندین بار کلاس‌هایتان را به خاطر مشکلات پیش آمده از دست بدهید و به قول معروف نخ کلاس‌ها از دستتان در برود.

علاوه بر این شما باید برای شرکت در کلاس‌ها هزینه‌‌ای را هم برای هر ترم پرداخت کنید که باید توجه داشته باشید این هزینه را تنها برای یادگیری زبان انگلیسی پرداخت نخواهید کرد. پول پرداختی شما باید به اندازه‌ای باشد که مسئول آموزشگاه بتواند حقوق معلم‌ها، حقوق کارکنان، اجاره‌ی ساختمان، قبوض خدماتی و… را پرداخت کند و در آخر مبلغی نیز برای خودش اضافه بماند. در کنار این باید کتاب‌هایی را نیز برای شرکت در کلاس‌ها بخرید. اکثر آموزشگاه‌ها کتاب‌ها را خودشان به صورت اختصاصی می‌فروشند و هر کاری خواهند کرد تا شما کتاب‌های بیشتری از آن‌ها بخرید تا در نهایت آن‌ها به سود بیشتری برسند.

در مرحله بعد مشکل طولانی کردن کلاس‌ها در بعضی از آموزشگاه‌ها وجود دارد. در کتابی می‌خواندم که هیچوقت نباید پول یک وکیل یا یک روانشناس را به صورت ساعتی پرداخت کنید. چون نه تنها مشکل شما را حل نخواهند کرد بلکه مشکل شما را طول خواهند داد تا ساعت‌های بیشتری برای مشاوره به نزد آن‌ها بروید. کلاس‌های زبان نیز دقیقا همین‌ طور است. آن‌ها شما را با غرق کردن در کتاب‌ها و کلاس‌های مختلف، داخل چرخه‌ی بی‌نهایتی وارد خواهند کرد که تنها یک راه برای خروج از آن خواهید داشت که آن هم ثبت نام نکردن دوباره است! چون دغدغه‌‌ی آن‌ها آموزش دادن زبان انگلیسی به زبان آموزان نیست بلکه این است که چگونه آموزشگاه خود را به سود دهی بیشتر برسانند.

آن‌‌ها کتاب‌های مختلفی را به شما معرفی می‌کنند و با تقسیم کردن هر کتاب به چندین ترم سعی می‌کنند تا جایی که امکان دارد جیب شما را خالی کنند. مثلا اگر بخواهم خودم را مثال بزنم، بنده اول مجموعه کتاب‌های “Let’s Go” را در آموزشگاه خواندم و سپس به توصیه‌ی مدیران آموزشگاه وارد دوره‌ی مجموعه کتاب”Chatterbox” شدم. با این که هیچ تفاوت خاصی بین این دو مجموعه کتاب وجود نداشت، اما به توصیه‌ی آن‌ها گوش کردم. سپس بعد از به اتمام رسیدن این دوره، در کلاس‌های “Headway” شرکت کردم. چندین سال به همین منوال ادامه دادم و در نهایت چیز خاصی از زبان انگلیسی عایدم نشد.

موضوع آخر نیز این است که کلاس‌های زبان آهسته پیش می‌روند. دلیل آن هم این است که سطح هوش تمام افراد حاضر در کلاس به یک اندازه نیست و معلم باید برای این‌که ضعیف‌ترین دانش‌آموز کلاس نیز بتواند پا به پای بقیه پیش برود، مجبور است که سرعت تدریس خود را به حد چشم‌گیری‌ کاهش دهد. این مسئله باعث می‌شود که کلاس برای دانش‌آموزان با استعداد و باهوش خسته‌کننده شود و انگیزه‌ی یادگیری آن‌ها را نابود کند. به همین خاطر است که زبان‌آموز در داخل کلاس بیشتر به جای این‌که بر روی یادگیری زبان انگلیسی تمرکز کند، به این فکر می‌کند که چه زمانی کلاس تمام خواهد شد. چون مطالب تکراری و سرعت یادگیری او را آزار می‌دهند. پس در نتیجه اگر شما ضعیف‌ترین دانش‌آموز کلاس نباشید، مجبور خواهید شد که به خاطر یادگیری دیگر افراد، صبر ایوب به خرج دهید.

کلاس خسته‌کننده است

تحقیقات نشان داده است که کسانی که از یادگیری زبان لذت می‌برند، بیشتر از بقیه‌ی افراد توانایی یادگیری آن را دارند. در کلاس‌های زبان معلم‌ها سعی می‌کنند تا جایی که می‌توانند موضوعات درس را برای زبان‌آموزان جذاب کنند. اما باید قبول داشته باشیم که در اکثر موارد موفق به این کار نمی‌شوند. شما در کلاس موضوع درس را انتخاب نمی‌کنید و ممکن است در مورد موضوعی بحث شود که شما اصلا به آن علاقه نداشته باشید و یا اطلاعات کاملی راجع به آن داشته باشید. یا اصلا نحوه‌ی تدریس معلم برایتان خسته‌کننده باشد.

کلاس‌ها یک شیوه‌ی ثابت برای تدریس دارند و این شیوه در همه‌ی جلسات تکرار می‌شود. به خاطر همین موضوع است که پس از گذشتن تنها چند دقیقه از شروع کلاس، زبان‌آموزان شروع به خمیازه کشیدن می‌کنند.

به جای کلاس این کار را انجام بده

همانطور که در مقاله‌ی “انگیزه در یادگیری زبان انگلیسی“ گفتیم، شما اگر زبان انگلیسی را همزمان با کاری که دوستش داشته باشید یاد بگیرید، هیچ موقع از آن خسته نخواهید شد. مثلا بنده اگر از صبح تا شب هم بنشینم و فیلم ببینم، ذره‌ای احساس خستگی نخواهم کرد. به همین خاطر یادگیری زبان انگلیسی‌ام را با مشاهده‌ی فیلم و سریال ادغام کردم و توانستم که نتیجه‌ی دلخواهم را بگیرم. شما هم ممکن است به خواندن کتاب، مشاهده‌ی اخبار، گوش دادن به پادکست و… علاقه داشته باشید. اگر یادگیری زبان انگلیسی را وارد کارهای مورد علاقه‌ی خود کنید، مطمئن باشید که نتیجه‌ی بهتری را خواهید گرفت. یادتان باشد که شما زبان را با مطالعه‌ی فراوان یاد نمی‌گیرید. بلکه آن را با استفاده کردنش یاد می‌گیرید. روش‌های جایگزین و جذاب زیادی برای کلاس‌ها وجود دارد که از جمله می‌توان به گوش دادن به پادکست‌ها، خواندن کتاب، مشاهده‌ی فیلم و سریال، خواندن اخبار، گوش دادن به آهنگ، مکالمه با افراد دیگر و… اشاره کرد. در حالت کلی اگر می‌خواهید در زبان انگلیسی به سلاست برسید، فعالیت‌هایی را انتخاب کنید که از انجام دادن آن‌ها لذت می‌برید و شما را در معرض زبان انگلیسی قرار می‌دهد. اگر شما این کارها را به صورت مداوم انجام دهید، بهتان قول می‌دهم که نتیجه‌ی دلخواهتان را خواهید گرفت و مثل من مجبور نخواهید شد که شش سال وقتتان را هدر کنید و هزینه‌ی گزافی را برای یادگیری زبان انگلیسی پرداخت نمایید. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه توصیه می‌کنم حتما مقاله‌ی “یادگیری انگلیسی در منزل“ را بخوانید.

استفاده از اپلیکیشن زبانشناس

اپلیکیشن آموزش زبان انگلیسی “زبانشناس“ که هم برای اندروید و هم برای ios قابل دانلود است، طوری طراحی شده است که به راحتی و در منزل خود می‌توانید زبان انگلیسی را با آن یاد بگیرید. زبانشناس دسترسی به منابع انگلیسی را برای شما آسان کرده است و می‌توانید با نصب آن به دریایی از کتاب‌های متن اصلی، فیلم و انیمیشن، پادکست و دوره‌های آموزشی کمیاب دسترسی پیدا کنید و زبان انگلیسی را از طریق روشی جذاب یاد بگیرید. همه‌ی آن چیزی که برای یادگیری زبان انگلیسی نیاز دارید (مثل دوره‌های خوب، لایتنر، دیکشنری و…) داخل این اپلیکیشن تعبیه شده است و همه‌‌ی آن چیزی که در داخل کلاس‌ها برای یادگیری زبان شما خلل ایجاد می‌کند (هزینه‌ی زیاد، وقت‌گیر بودن، جذاب نبودن و…)، در این اپلیکیشن وجود ندارد.