مکالمه یکی از مهم‌ترین مهارت‌های هر زبان خارجی است. تا زمانی که نتوانیم یک مکالمه‌ی درست داشته باشیم، حس نمی‌‌کنیم که واقعا یک زبان جدید را یاد گرفته‌ایم. هدف نهایی زبان هم برقراری ارتباط است. با وجود اهمیت زیادی که مکالمه دارد، بسیاری از افراد پس از سال‌ها کلاس رفتن، در این مهارت ضروری زبان، به تسلط کافی نمی‌رسند. اگر معلم زبان هستید با این راهنمای نحوه تدریس مکالمه زبان انگلیسی می‌توانید بهترین ترفندها را برای آموزش مکالمه یاد بگیرید و در کلاس اجرا کنید.
نحوه تدریس مکالمه زبان انگلیسی برای سطوح مختلف
مکالمه زبان انگلیسی مهارت مهمی است که غیر از تسلط بر واژگان و گرامر، به مهارت‌های جانبی دیگری هم نیاز دارد. مثلا افراد برای حرف زدن خصوصا با زبانی که زبان مادریشان نیست، باید اعتمادبه‌نفس داشته باشند. یکی از وظایف معلم زبان در روش تدریس مکالمه زبان انگلیسی ایجاد این اعتمادبه‌نفس برای تقویت مهارت اسپیکینگ و مکالمه برای زبان‌آموزان است.
هیچ روشی وجود ندارد که برای همه جواب بدهد. پس باید روش‌ها و ترفندهای مختلف را امتحان کرد تا به بهترین نتیجه رسید. زبان‌آموزان حتی اگر در یک سطح یا یک کلاس باشند، ممکن است از نظر توانایی در صحبت کردن و مکالمه زبان انگلیسی با هم تفاوت داشته باشند. به همین دلیل بهتر است روش‌های مختلف را امتحان کنید تا تمام نیازهای متفاوت زبان‌آموزان را پوشش دهد.
در ادامه بر اساس سطح‌بندی زبان‌آموزان راهکارهای مختلف و روش تدریس مکالمه زبان انگلیسی را بخوانید و در کلاس از آن استفاده کنید.
سطح مبتدی
وادار کردن زبان‌آموزان سطح مبتدی به حرف زدن در کلاس و مکالمه، بسیار سخت است. در این سطح، زبان‌آموزان دامنه‌ی لغات بسیار محدودی دارند و اعتمادبه‌نفس برای شروع کردن مکالمه ندارند. در این سطح باید با تمرین‌های ساده مثلا تکرار کردن جمله‌هایی از دیالوگ‌ها شروع کنید.
در این سطح، دانش گرامر و واژگان زبان آموزان بسیار پایین است؛ ولی به این معنی نیست که نمی‌توانند حرف بزنند. برای شروع می‌توانید دیالوگ‌های ساده، جمله‌های ساده و کلمات ابتدایی ولی پرکاربرد را با موضوعات مختلف، در اختیار زبان‌آموز بگذارید و از آن‌ها بخواهید با همان منابع محدودی که دارند، جمله بسازند، دیالوگ را تکرار کنند و خودشان را در موقعیت یک مکالمه‌ی واقعی قرار دهند.
یکی از بهترین روش‌ها در این سطح، نقش بازی کردن در سناریو‌های بسیار کوتاه است. این نقش‌ها می‌تواند الگوبرداری از دیالوگ‌های آماده باشد. در این مرحله تمرکز شما و زبان‌آموزان فقط باید روی ارتباط برقرار کردن و رساندن یک پیام باشد؛ نه صحیح و بدون غلط بودن جمله‌ها. از زبان‌آموزان بخواهید با هر روشی که می‌توانند منظور خود را منتقل کنند. حتی اگر کلمات و جملات کاملا اشتباه را به کار ببرند.
نحوه تدریس مکالمه زبان انگلیسی در سطح مبتدی فقط ایجاد جرات و اعتمادبه‌نفس برای حرف زدن و استفاده کردن از همان کلمات و جمله‌هایی است که زبان‌آموزان تابه‌حال یاد گرفته‌اند.
سطح متوسط
در این مرحله زبان‌آموزان معمولا از اشتباهات خود آگاهی دارند و متوجه نقص در دایره‌ی واژگان خود می‌شوند. برای بیان منظور خودشان، کلمه کم می‌آورند و همین ممکن است باعث خجالت و ناتوانی آن‌ها در مکالمه شود. در این مرحله هم مثل سطح مبتدی، هدف فقط رساندن پیام است. در این سطح، یک مکالمه‌ی موفق مکالمه‌ای است که دو طرف منظور هم را بفهمند و بتوانند پاسخ درست بدهند. در این مرحله به زبان‌آموزان یاد بدهید که دنبال کامل و بی‌نقص بودن نباشند.
برای افزایش دامنه‌ی لغات می‌توانید قبل از هر جلسه‌ی آموزش مکالمه، مجموعه‌ای از دیالوگ‌ها و واژگان مرتبط با موضوع را در اختیار زبان‌آموزان بگذارید. بعد از اتمام مکالمه‌ها، می‌توانید اشتباهات رایج در تلفظ و گرامر را تذکر دهید.
سطح پیشرفته
نحوه تدریس مکالمه زبان انگلیسی در این مرحله، هم چالش‌برانگیز و هم جذاب است. در این سطح زبان‌آموزان معمولا تسلط خوبی روی واژگان و گرامر دارند. پس می‌توانید روی موضوعات پیچیده‌تر کار کنید و البته باید روی صحیح بودن گرامر و تلفظ هم حساس باشید.
در این سطح می‌توانید از تکنیک‌هایی مثل نقش‌بازی کردن (roleplay)، جلسه‌های گفت‌وگوی آزاد، ساخت فیلم کوتاه و حتی پادکست، استفاده کنید و زبان‌آموزان را به صحبت کردن وادار کنید.
در این مرحله باید اشتباهات گرامری و تلفظ، تذکر داده شوند. در سطح پیشرفته جایی برای اشتباهات رایج گرامر و تلفظ نیست. برای بهبود مهارت تلفظ زبان‌آموزان از روش‌های زیر استفاده کنید:
تکنیک‌هایی برای بهبود مهارت تلفظ برای تدریس مکالمه انگلیسی
این روش‌ها برای تمام سطوح کاربرد دارد و فقط مختص سطح پیشرفته نیست.
پذیرفتن لهجه‌ها
بسیاری از زبان‌آموزان به‌خاطر اینکه از لهجه‌ی خود خجالت می‌کشند از مکالمه واهمه دارند. اما حقیقتی که باید بدانید و به زبان‌آموزان خود هم یاد بدهید این است که بیشتر زبان‌آموزان زبان انگلیسی حتی آن‌هایی که در سطح فوق پیشرفته هستند و سال‌ها در کشورهای انگلیسی‌زبان زندگی می‌کنند، تا حدی لهجه‌ی خاص خود را حفظ می‌کنند؛ فرقی نمی‌کند که چند سال زبان خوانده باشند. این لهجه ممکن است در طول زمان، تغییر کند و حتی بومیان زبان انگلیسی هم لهجه‌های محلی خود را دارند.
برای اینکه زبان‌آموزان نگران لهجه‌ی خود نباشند، می‌توانید نمونه‌هایی از مکالمه و دیالوگ‌هایی با لهجه‌های مختلف برای زبان‌آموزان پخش کنید. این کار به آن‌ها اعتمادبه‌نفس می‌دهد که دیگران نگران لهجه‌ی خود نباشند و بدون دغدغه مکالمه کنند.
اگر این لهجه باعث نمی‌شود که منظور گوینده به‌درستی منتقل نشود، داشتن آن اشکالی ندارد و نباید مانع از صحبت کردن شود.
روش ۴-۳-۲
استاد زبان‌شناسی، پل نیشن ابتدا این روش تدریس مکالمه زبان انگلیسی را ابداع کرد که در آن زبان‌آموزان چهار دقیقه، سپس سه دقیقه و در نهایت دو دقیقه در مورد یک موضوع خاص صحبت می‌کنند. این تمرین بر روان بودن گفتار، توانایی صحبت کردن به‌طور طبیعی و بدون مکث زیاد تمرکز دارد. برای زبان‌آموزان متوسط و پیشرفته عالی است.
روش انجام آن ساده است:
۱. موضوعی را معرفی کنید و واژگان مربوطه را آماده کنید.
۲. به زبان‌آموزان زمان بدهید تا آماده شوند.
۳. زبان‌آموزان را به گروه‌های چند یا دو نفره تقسیم کنید.
۴. از یک زبان‌آموز بخواهید چهار دقیقه بدون وقفه صحبت کند و بقیه گوش دهند.
۵. به آن‌ها زمان استراحت بدهید.
۶. دانش‌آموزان، پارتنر یا گروه خود را تغییر می‌دهند و همان سخنرانی را در سه دقیقه انجام می‌دهند.
۷. دوباره استراحت کنید.
۸. دانش‌آموزان دوباره تغییر می‌کنند و دو دقیقه فرصت دارند سخنرانی کنند.
۹. درنهایت زبان‌آموزان با هم تبادل نظر می‌کنند.
چرا این روش کار می‌کند؟
وقتی به زبان‌آموزان چهار دقیقه فرصت داده می‌شود، عموماً در حین رشد افکارشان آهسته‌تر و با مکث بیشتری صحبت می‌کنند. در بازه‌های زمانی بعدی، آن‌ها باید همان اطلاعات را در مدت زمان کوتاه‌تری دریافت کنند. آن‌ها به احتمال زیاد مکث‌های خود را محدود می‌کنند و سرعت صحبت خود را افزایش می‌دهند، به‌خصوص به این دلیل که قبلاً صحبت کردن در مورد موضوع را تمرین کرده‌اند. روش ۴-۳-۲ ثابت شده است که کار می‌کند و یک تمرین گفتاری سرگرم‌کننده و موثر است.
استفاده از فناوری در نحوه تدریس مکالمه زبان انگلیسی
بعضی از زبان‌آموزان ممکن است در ابتدای مسیر یادگیری مکالمه، برای حرف زدن در مقابل دیگران مشکل داشته باشند و خجالتی باشند. این مشکل با تمرین کردن حل می‌شود اما در ابتدا، می‌توانید از روش‌های خودخوان برای آموزش مکالمه استفاده کنید. مثلا با استفاده از اپلیکیشن‌هایی مثل زبانشناس می‌توانید آن‌ها را به حرف زدن و برای مکالمه تشویق کنید.
اما از اپلیکیشن زبانشناس چطور می‌توان برای تدریس مکالمه استفاده کرد:
۱. استفاده از پادکست‌ها به‌عنوان منبعی برای بحث آزاد ۲. استفاده از فیلم‌ها و انیمیشن‌ها برای یادگیری جملات و اصطلاحات پرکاربرد
۳. استفاده از دوره‌های آموزشی مخصوص تلفظ
۴. استفاده از کتاب‌های آموزشی برای آموزش واژگان مرتبط با موضوعات مکالمه‌ها
۵. استفاده از دوره‌های آموزشی و کتاب‌های آموزشی برای یادآوری نکات مهم گرامری
و...
استفاده‌ی شما از اپلیکیشن زبانشناس و سایر امکاناتی که تکنولوژی برای روش تدریس مکالمه زبان انگلیسی در اختیارتان می‌گذارد، به خلاقیت شما بستگی دارد.
۴ تمرین مکالمه برای تمرین در خارج از کلاس
در نحوه تدریس مکالمه زبان انگلیسی لازم نیست خودتان را به کلاس محدود کنید. با در نظر گرفتن تمرین‌ها، تکنیک‌ها و بازی‌های جالب می‌توانید زبان‌آموزان را تشویق کنید تا خارج از کلاس هم روی مهارت مکالمه کار کنند و تمرین آن‌ها فقط به آنچه در کلاس یاد می‌گیرند محدود نشود. برای نمونه از آن‌ها بخواهید که این تمرین‌ها را وقتی در خانه هستند انجام دهند.
هم‌خوانی با یک ترانه
از زبان‌آموزان بخواهید به آهنگ انگلیسی موردعلاقه‌ی خود بارها گوش کنند. با این کار احتمالا بسیاری از عبارت‌ها و کلمات آن را حفظ می‌شوند. اگر متوجه بخشی از ترانه نمی‌شوند، از آن‌ها بخواهید تا متن ترانه را جست‌وجو کنند و موقع گوش دادن حتما از روی آن بخوانند. در نهایت، زبان‌آموز شما باید بتواند همراه با خواننده، آهنگ موردعلاقه‌اش را بخواند.
این کار چند مزیت دارد؛ از جمله اینکه بسیاری از عبارت‌های عامیانه‌ی رایج در ترانه‌ها، ملکه‌ی ذهن او می‌شود و بعدا بدون فکر کردن می‌تواند از آن‌ها در مکالمه استفاده کند.
صحبت کردن با خود
اگر زبان‌آموزی با مکالمه با دیگران مشکل دارد، در ابتدا می‌توانید از او بخواهید که با خودش حرف بزند و کارهایی که انجام می‌دهد یا قصد انجام آن را دارد، برای خودش توضیح دهد. این کار برای سطوح ابتدایی مناسب است و به زبان آموز کمک می‌کند که بتواند یک مکالمه را ذهن خود بسازد و به آن جواب بدهد.
قدردانی از موفقیت‌های کوچک
مکالمه کردن با یک زبان جدید، در ابتدا بسیار سخت و غیرممکن به نظر می‌رسد. به همین دلیل شما به‌عنوان معلم زبان، باید از کوچک‌ترین موفقیت زبان‌آموزان قدردانی کنید و آن را تشویق کنید. فرقی نمی‌کند که این موفقیت چقدر کوچک باشد، در هر صورت یک پیشرفت بزرگ است و وقتی مورد توجه قرار بگیرد، انگیزه‌ای برای تلاش بیشتر می‌شود.
اجرای پلی‌بک
یکی از روش‌های عالی برای پی بردن به اشتباهات تلفظ و گرامر، گوش دادن به صدای خودمان است. از زبان‌آموزان بخواهید حرف بزنند و صدای خود را ضبط کنند. معمولا بسیاری از زبان‌آموزان در مقایسه با آنچه که شنیده‌اند، می‌توانند بسیاری از مشکلات تلفظ یا گرامری خود را پیدا کنند و حل کنند. درواقع خودشان می‌توانند تصحیح‌کننده‌ی ایرادات خود باشند.
۶ نکته درباره‌ی نحوه تدریس مکالمه زبان انگلیسی
در نحوه تدریس مکالمه زبان انگلیسی به این نکات توجه کنید تا نتیجه‌ی بهتری از کلاس مکالمه بگیرید.
۱. اهمیت دادن به مکالمه از روز اول
بسیاری از معلمان زبان، آموزش مکالمه را عقب می‌اندازند و بیشتر روی افزایش دایره‌ی واژگان و گرامر تمرکز می‌کنند. در صورتی که باید از روز اول آموزش و در نحوه تدریس speaking برای تدریس مکالمه وقت بگذارید و برای آن برنامه‌ی جداگانه داشته باشید. درنهایت هدف یادگیری زبان، امکان صحبت کردن با دیگران و مکالمه است. بعد از هر درس، حتما برای مکالمه وقت بگذارید و در تمام طول دره‌ی آموزشی، به‌طور منظم این کار را دنبال کنید.
می‌توانید یک روتین برای آموزش مکالمه داشته باشید. مثلا انتهای هر کلاس، نیم ساعت از وقت کلاس را به بحث آزاد اختصاص دهید.
۲. کار گروهی و گروه‌های دو نفره
چون مکالمه جلوی جمع برای بسیاری از زبان‌آموزان، حداقل در مراحل اولیه، خیلی سخت است، می‌توانید کلاس را گروه‌بندی کنید. هر چقدر تعداد افراد مخاطب یک نفر کمتر باشند، راحت‌تر می‌تواند مکالمه را تمرین کند. با روش کار گروهی یا دو نفره، فشار و استرس صحبت کردن در جمع، بسیار کمتر می‌شود.
۳. ایجاد فرصت برای مکالمه‌های غیررسمی
یکی از مشکلات کلاس‌های زبان این است که روی مکالمه‌ی رسمی تمرکز دارند. حتما باید در کلاس درس خود فرصتی برای مکالمه با لحن غیررسمی برای زبان‌آموزان فراهم کنید. موضوعات روزمره برای آن‌ها تعیین کنید و به آن‌ها فرصت دهید تا بدون تکلف، فقط روی استفاده از کلمه‌ها برای بیان منظور خود تمرکز کنند.
اگر ایده‌ای برای موضوع مکالمه ندارید می‌توانید از نمونه‌های مکالمه که در زبانشناس برای شما آماده شده استفاده کنید. می‌توانید این مکالمه‌ها را در اختیار زبان‌آموزان بگذارید و از آن‌ها بخواهید تا چند بار هر مکالمه را بخوانند. سپس با استفاده از عبارت‌ها، جمله و کلمه‌های جدیدی که درباره‌ی آن موضوع یاد گرفته‌اند، خودشان یک مکالمه‌ی جدید خلق کنند. در لینک زیر می‌توانید نمونه‌های زیادی از این مکالمه‌های آماده را ببینید:
۴. استفاده از بازی برای آموزش مکالمه
همیشه اضافه کردن بازی و سرگرمی به کلاس، تاثیرگذاری و جذابیت آن را بیشتر می‌کند. برای تمرین مکالمه می‌توانید بازی‌های زیر را در کلاس امتحان کنید.
کارت‌های مکالمه
برای این بازی کارت‌های متعددی آماده کنید و روی هرکدام یک موضوع برای مکالمه بنویسید. کارت‌ها را بین زبان‌آموزان پخش کنید و هر زبان‌آموز باید مطابق با موضوعی که روی کارت نوشته شده، با نفر کناری یا هم‌گروهی خود مکالمه داشته باشد. با این بازی، در یک جلسه در مورد موضوعات مختلف بحث می‌شود.
بازی ارتباط کلمه‌ها
برای اینکه مکالمه‌ای روان و بی‌نقص داشته باشید، داشتن دامنه‌ی واژگان بسیار مهم است. برای افزایش دامنه‌ی لغات از بازی ارتباط کلمه‌ها استفاده کنید. در این بازی یک کلمه می‌گویید و نفر بعدی شما، کلمه‌ای مرتبط با کلمه‌ی اول می‌گوید. با این بازی ظرف مدت کوتاهی با تعداد زیادی از کلمه‌های جدید آشنا می‌شوید که ارتباط موضوعی دارند.
بازی بیست سوالی
این بازی هم فرصت خوبی برای پرسیدن سوال و مکالمه فراهم می‌کند. برای این بازی، یکی از زبان‌آموزان، چیزی را در ذهنش تصور می‌کند و سایر زبان‌آموزان باید با سوال پرسیدن، پی ببرند که آن چیست. با این بازی، هم دامنه‌ی لغات زبان‌آموزان گسترده‌تر می‌شود و هم کلاس شما خسته‌کننده نخواهد بود و بچه‌ها از یادگیری و نحوه تدریس speaking لذت می‌‌برند.
تقلید برای بهبود تلفظ
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات زبان‌آموزان در مکالمه، مشکل تلفظ است که حتی باعث می‌شود برای مکالمه کردن خجالت بکشند یا انگیزه نداشته باشند. با تمرین تقلید تلفظ می‌توانید این اشکال را برطرف کنید. از دیالوگ‌ها یا مکالمه‌های نمونه در کلاس استفاده کنید. قسمتی از دیالوگ را پخش کنید و از تمام زبان‌آموزان بخواهید آن را تکرار کنند. آن‌قدر تکرار تلفظ را ادامه دهید تا همه تلفظ آن را یاد بگیرند.
بازی تکمیل جمله‌ها
بازی دیگری که برای تدریس مکالمه توصیه می‌شود، بازی تکمیل جمله‌ها است. برای این بازی یک جمله را شروع کنید و ادامه‌ی آن را به زبان‌آموزان بسپارید. از همه بخواهید تا جمله را خودشان کامل کنند. مقایسه کردن جواب‌ها، برای کلاس جذاب است و علاوه‌بر‌این، تمرینی برای حرف زدن و بحث در کلاس است. مثلا این جمله می‌تواند جمله‌ای شبیه نمونه‌ی زیر باشد:
When my dog got lost I looked…
حتی می‌توانید از زبان‌آموزان بخواهید جمله‌های یکدیگر را کامل کنند و درنهایت یک داستان بسازند.
۵. آموزش کلمات مرتبط قبل از مکالمه
گاهی اوقات زبان‌آموزان اگر از قبل آمادگی داشته باشند، با اشتیاق بیشتری در مکالمه‌ها شرکت می‌کنند. می‌توانید فهرستی از کلمه‌ها و حتی عبارت‌ها و جمله‌های کاربردی برای یک موضوع خاص را از قبل در اختیار زبان‌آموزان بگذارید. مثلا اگر قرار است در مورد یکی از مناسبت‌های سال مثل کریسمس صحبت کنید، هر عبارت یا کلمه‌ای که فکر می‌کنید برای بحث لازم است، از قبل تهیه کنید و در اختیار زبان‌آموزان بگذارید.
برای پیدا کردن کلمه‌ها و عبارت‌های مرتبط می‌توانید از پادکست‌ها یا کتاب‌های مرتبط با آن موضوع استفاده کنید. اگر نمی‌دانید پادکست و کتاب موضوعی از کجا پیدا کنید، حتما به بخش کاوش اپلیکیشن زبانشناس سر بزنید و کلمه‌ی مورد نظر خود را جست‌وجو کنید.
در لینک زیر هم مجموعه‌ای پادکست‌های مناسب برای یادگیری زبان را معرفی کرده‌ایم.
۲۵ پادکست آموزش زبان برای مبتدی تا پیشرفته
۶. دادن حق انتخاب به زبان‌آموز
زبان‌آموزان وقتی حق انتخاب داشته باشند، با خیال راحت‌تری در مکالمه شرکت می‌کنند. پس می‌توانید هر بار برای مکالمه در نحوه تدریس speaking چند موضوع در نظر بگیرید. علاوه‌بر اینکه با این کار به زبان‌آموز حق انتخاب می‌دهید، این فرصت برای آن‌ها فراهم می‌شوید تا درباره‌ی موضوعی که در مورد آن آگاهی دارند صحبت کنند. چون گاهی اوقات مشکل زبان‌آموزان برای خود مکالمه نیست بلکه در موضوعات مطرح‌شده، حرفی برای گفتن ندارند.
جمع‌بندی
نحوه تدریس مکالمه زبان انگلیسی نقش مهمی در علاقه‌ی زبان‌آموزان به یادگیری این مهارت مهم زبان دارد. اگر بتوانید با تکنیک‌ها و روش‌های جذاب، مکالمه را آموزش دهید، یادگیری این مهارت به یکی از جذاب‌ترین بخش‌های کلاس شما تبدیل می‌شود و زبان‌آموزان، آن را پشت گوش نمی‌اندازند.
در نحوه تدریس speaking اپلیکیشن زبانشناس می‌تواند بهترین همراه شما باشد. این اپلیکیشن با وجود منابع آموزشی متعدد، هر آنچه که برای آموزش نیاز داشته باشید در اختیار شما می‌گذارد؛ از بهترین و جدیدترین دوره‌های آموزشی و کتاب‌ها گرفته تا پادکست‌ها، فیلم‌ها و انیمیشن‌ها که نقش مهمی در آموزش مکالمه دارند.
در لینک زیر می‌توانید اپ زبانشناس را دانلود کنید.
برای آشنایی با امکانات این اپلیکیشن مثل زنجیره‌ی یادگیری و جوجه جغد زبانشناس، مطالب زیر را از دست ندهید.
در نهایت در لینک زیر می‌توانید به مجموعه‌ای از آموزش‌ها و منابع مفید برای تدریس مکالمه انگلیسی دسترسی پیدا کنید.
