برنامه ریزی روزانه زبان انگلیسی برای رسیدن به تسلط

این مقاله خوراک کسانی است که چندین برنامه‌ریزی نافرجام برای یادگیری زبان انگلیسی داشته‌اند! شاید شما هم بارها و بارها شروع به مطالعه کردید و پس از مدتی پایبندی به برنامه، آن را زیر پا گذاشتید. از آنجایی که برنامه‌ریزی و موفقیت دو برادر هم‌پیمان هستند، در این مطلب از زبان‌شناس قصد داریم نحوه انجام یک برنامه‌ریزی اصولی را بازگو کنیم؛ در انتهای این مقاله قادر خواهید بود تله‌های مسیر یادگیری را بهتر بشناسید و کمتر به آن‌ها دچار شوید. پس قدم به قدم با ما همراه باشید تا با یک برنامه‌ریزی روزانه برای یادگیری زبان انگلیسی، لحظات آموزشی شیرینی را برای خود رقم بزنید.

نحوه برنامه روزانه آموزش زبان انگلیسی به سبک زبان‌شناس

ازآنجایی‌که شرایط از فردی به فرد دیگر متفاوت است، نمی‌توان ادعا کرد یک فرمول جادویی برای برنامه‌ریزی روزانه زبان انگلیسی وجود دارد. به‌علاوه بهترین کسی که می‌تواند برنامه‌ای منعطف و منطقی تنظیم کند، خود زبان‌آموز است؛ البته زبان‌آموزی که شناخت کافی از شرایط آموزشی خود و نحوه درست برنامه‌ریزی روزانه برای یادگیری زبان انگلیسی داشته باشد. با انجام هر یک از گام‌هایی که در ادامه شرح می‌دهیم، می‌توانید برای خودتان یک برنامه واقع‌بینانه بچینید و از یادگیری زبان لذت ببرید.

گام اول: ضد حمله به دام‌های ذهنی

در برنامه‌ریزی روزانه برای یادگیری زبان انگلیسی، این گام را می‌توان مساوی با همان خشت اول معمار دانست؛ زیرا تا زمانی که ذهن آمادگی کافی نداشته باشد، هرگونه برنامه‌ریزی بی‌نتیجه خواهد ماند. یادتان باشد یادگیری هر مهارتی نیاز به انگیزه، زمان، تمرین، استمرار دارد. پس زمانی که به اهمیت یادگیری زبان انگلیسی پی بردید، به خودتان قول بدهید در این مسیر راسخ و پابرجا باشید. البته تکلیفتان را هم با بهانه‌های ریزودرشتی که هرلحظه به شما حمله می‌کنند، یک بار برای همیشه روشن کنید:

کمبود وقت در زندگی شهرنشینی امر اجتناب‌ناپذیری است؛ اما اگر از زاویه دیگری به ماجرا نگاه کنیم این سوال پیش می‌آید که آیا واقعا کمبود وقت داریم؟ یا استفاده بهینه از زمان را بلد نیستیم؟ مگر نه اینکه تمام افراد موفق دنیا، در شبانه‌روز 24 ساعت زمان دارند؟ به این فکر کنید که چقدر از زمان خود را به گشت‌وگذار در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانید و اخبار بیهوده‌ را دنبال می‌کنید؟ تصور کنید اگر در یک سال گذشته چنین زمان‌های تلف‌شده‌ای را به یادگیری اختصاص می‌دادید الان در چه وضعیتی قرار داشتید!

کمبود بودجه از بهانه‌های رایجی است که بسیاری از افراد عدم موفقیت خود در یادگیری زبان انگلیسی را به گردن آن می‌اندازند. این روزها امکانات آموزشی زیادی در فضای دیجیتال، به صورت رایگان و حتی غیررایگان اما با قیمت مناسب وجود دارند. با این وجود کمبود بودجه هم بهانه‌ای غیرمنطقی به نظر می‌رسد؛ زیرا با هزینه‌های بسیار پایین، می‌توان به منابع و مدرسان زیادی دسترسی داشت.

استعداد ندارم! این جمله از آن حرف‌های رنگ و رو رفته‌ای است که نباید برایش تره خرد کرد! همان‌طور که بارها و بارها شنیده‌اید با تمرین و تکرار می‌توان بسیاری از مهارت‌ها را آموخت.

یادگیری زبان برای من غیرممکن است! این جمله همتای جمله قبلی است. شاید در شروع یادگیری لحظات دلهره‌آوری را تجربه کنید و مدام با خود بگویید، اگر نتوانم... اگر یاد نگیرم چه کنم! کافی است غول بی شاخ‌ودمی که از زبان در ذهنتان ساخته‌اید را بشکنید و آن را به چند بچه غول دوست‌داشتنی تبدیل کنید تا دوستی با آن‌ها لذت‌بخش و دست‌یافتنی‌تر باشد:

• English Reading (خواندن انگلیسی)

• English Writing (نوشتن انگلیسی)

• English Listening (گوش دادن به زبان انگلیسی)

• English Speaking (صحبت کردن به زبان انگلیسی)

• English Vocabulary (لغات انگلیسی)

• English Grammar (گرامر انگلیسی)

حتی خود این مهارت‌ها را هم می‌توان به اجزای کوچک‌تری تقسیم کرد، مثلا مهارت English Speaking شامل موارد زیر است:

• English Phrases (عبارات انگلیسی)

• English Pronunciation (تلفظ انگلیسی)

• English Intonation (لحن انگلیسی)

• English Conversation (گفت‌وگوی انگلیسی)

• English Fluency (تسلط بر انگلیسی)

همان‌طور که ملاحظه کردید با تجزیه یک هدف بزرگ، می‌توان به اهداف کوچک‌تر و دست‌یافتنی‌تری پیدا کرد.

گام دوم: تعیین سطح زبان انگلیسی

این مرحله پیش‌نیازی مهم برای مراحل برنامه‌ریزی روزانه برای یادگیری زبان انگلیسی می‌شود، زیرا نیاز است بدانید کجای مسیر ایستاده‌اید! تعیین سطح، میزان دانش و تسلط شما در زبان انگلیسی نشان می‌دهد؛ این آگاهی در انتخاب منابع متناسب با سطح فعلی‌تان کمک می‌کند. علاوه بر این آزمون و راهنمای تعیین سطح با استانداردهای جهانی می‌تواند نقاط ضعف و قوت شما را در هر یک از مهارت‌های زبان انگلیسی را به نمایش بگذارد تا استراتژی بهتری را برای روند یادگیری خود در نظر بگیرید.

یکی از راه‌های ساده و کم دردسر برای تعیین سطح این است که به اپلیکیشن زبان‌شناس مراجعه کنید؛ یا در بخش تعیین سطح زبان انگلیسی با پاسخ دادن به تنها 3 سوال سطح کلی شما مشخص می‌شود.

گام سوم: شناخت سبک یادگیری زبان انگلیسی

با بررسی پیشینه تحصیلی افراد خواهیم دید، سبک یادگیری از فردی به فرد دیگر متفاوت است. شخصی با متن بهتر یاد می‌گیرد، فردی با تصویر و یک نفر هم با توضیح شفاهی. شناختن اینکه سبک یادگیری ما در کدام دسته قرار می‌گیرد، برای انتخاب منابع درست و حتی اینکه کلاس حضوری برویم یا خودخوان پیش برویم بسیار مهم است. سبک‌های یادگیری عمدتا در 4 گروه اصلی قرار می‌گیرند:

visual (دیداری)

این افراد با دیدن تصاویر بهتر یاد می‌گیرند و در هنگام به یاد آوردن مطالب هم از تصاویر ذهنی استفاده می‌کنند. استفاده از نمودار، رنگ، اسلاید، کتاب‌های مصور، فلش کارت و عکس‌ها در تثبیت و یادگیری این افراد بسیار مؤثرتر واقع می‌شود.

Tactile/ Kinesthetic (لمسی/ حرکتی)

احتمالا یادگیری در سکون و نشستن سر کلاس درس برای افرادی با این سبک چندان خوشایند نیست و حتی عذاب‌آور است. چراکه این افراد با تکاپو و حرکت، بهتر مطالب را به حافظه می‌سپارند؛ مثلا به هنگام مطالعه راه می‌روند و مطالب را با صدای بلند تکرار می‌کنند. این سبک یادگیری نیازمند حس لامسه و تجربه بسیار نزدیک اشیا است. در این سبک یادگیری بهتر است در هر محیط، لغات مرتبط آموزش داده شود زیرا با لمس اشیا، به خاطر سپردن لغات برای این افراد ساده‌تر خواهد شد.

auditory (شنیداری)

نشستن سر کلاس، گوش جان سپردن به تدریس معلم، شنیدن پادکست‌ها، بهشت یادگیری افرادی با سبک یادگیری شنیداری محسوب می‌شود. شرکت در مباحث کلاسی، گوش دادن به موسیقی و نت‌برداری از فایل‌های صوتی، در این سبک یادگیری بسیار مؤثر است.

Reading and Writing (خواندن و نوشتن)

خواندن و نوشتن مهم‌ترین نقش را برای افرادی با این سبک یادگیری ایفا می‌کند. این افراد با مطالعه و خلاصه‌برداری مطالب را بهتر به ذهن می‌سپارند و اکثرا در حال نت برداری هستند.

گام چهارم: هدف‌گذاری هوشمند زبان انگلیسی

هدف‌گذاری برای یادگیری زبان را از چند منظر و به صورت دقیق بررسی کنید:

1. هدف شما از یادگیری زبان انگلیسی چیست؟

افراد به دلایلی مثل ارتقای شغلی، الزامات تحصیلی، مهاجرت، گسترش روابط تجاری و... زبان انگلیسی را یاد می‌گیرند. پس مهم‌ترین نکته در برنامه‌ریزی روزانه برای یادگیری زبان انگلیسی این است که اصلا برای چه هدفی نیاز به یادگیری زبان دارید زیرا نوع هدف شما تعیین‌کننده زمان و تلاش موردنیاز و حتی منابع موردنیاز است؛ مثلا اگر هدف شما از یادگیری، بهبود مذاکرات تجاری است باید از منابعی استفاده کنید که کلمات تخصصی این حوزه و آداب آن را به شما آموزش می‌دهند.

2. هدف کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت شما برای ارتقای زبان انگلیسی چیست؟ شاید بگویید می‌خواهم در زبان عالی شوم! خب این جواب چندان واضح و روشنی نیست. برای پاسخ به این سوال بهتر است هدفی SMART را نشانه بگیرید. کلمه SMART، مخفف پنج کلمه کلیدی است که باید در هدف‌گذاری اصولی لحاظ شود:

● Specific؛ هدف باید شفاف و در محدوده مشخصی باشد

● Measurable؛ هدف باید قابل‌اندازه‌گیری باشد؛ ترجیحا به صورت عددی و کمی.

● Attainable: هدف باید دست‌یافتنی باشد.

● Realistic؛ هدف باید واقع‌بینانه و بر اساس منابع در دسترس، قابل دستیابی باشد.

● Timely؛ زمان تحقق آن تعیین شود.

مثلا هدف زیر می‌تواند نمونه‌ای از یک هدف اسمارت باشد:

« من می‌خواهم در یک سال آینده از نمره 6/5 به نمره 7/5 آیلتس زبان انگلیسی دست پیدا کنم.»

حالا که باهدف‌گذاری هوشمندانه آشنا شدید بهتر است اهداف کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت خود را مشخص کنید. برای این کار می‌توانید اهداف خود را در بازه‌های زمانی روزانه، هفتگی، ماهانه، سه‌ماهه، شش‌ماهه و یک‌ساله تنظیم کنید.

گام پنجم: انتخاب ابزار و امکانات آموزش زبان انگلیسی

انتخاب منابع درست و متناسب با سطح و سبک یادگیری زبان‌آموز، یکی از مهم‌ترین پایه‌های برنامه‌ریزی روزانه برای یادگیری زبان انگلیسی است. چراکه اگر این مرحله زیربنایی به خوبی انجام شود، فرد با ابزارهای آموزشی بهتر ارتباط برقرار می‌کند و با اشتیاق بیشتری به سراغ آن‌ها می‌رود؛ این خود اثر خوبی روی افزایش ساعت مطالعه خواهد داشت. به‌طورکلی می‌توان این منابع و ابزارها را به دسته‌های زیر تقسیم کرد:

کلاس و دوره‌های آموزشی

کتاب، روزنامه و مجله

موزیک و پادکست‌ها

ابزارهای کمک آموزشی دیجیتال مثل اپلیکیشن‌ها

ابزارهایی برای غلط‌گیری و اصلاح ایرادات املایی و گرامری

آزمون‌هایی برای ارزیابی و تمرین

و...

زبان‌شناس یک ابزار آموزشی جذاب و به‌روز

زبان‌شناس یکی از ابزارهای آموزشی دیجیتال است که در سال‌های اخیر زبان‌آموزان زیادی را از سطوح بسیار ابتدایی به اوج تسلط رسانده است. با هر سطحی که باشید، کافی است یک ‌بار زیروبم اپلیکیشن زبان‌شناس را زیرورو کنید آنگاه خواهید دید که دل کندن از ابزاری که نیازهای آموزشی شما را برطرف کند، به این راحتی نیست.

امکانات آموزشی رایگان مثل داستان‌ها و مقالات آموزشی، دوره‌ها و کانال‌های جذاب آموزش با مدرسان مختلفی که گاها مطالب را با چاشنی طنز آماده می‌کنند، تنها بخشی از جذابیت‌های اپلیکیشن زبان‌شناس به شمار می‌روند. فراهم آوردن منابع معتبر و برنامه‌ریزی منظم هم از دیگر محاسن این اپلیکیشن محسوب می‌شود که محبوبیت زیادی را برای زبان‌شناس رقم زده است.

گام ششم: تنظیم جدول برنامه‌ریزی یادگیری زبان انگلیسی

داشتن یک جدول برنامه‌ریزی، روزانه، هفتگی، ماهانه و... مانند یک فانوس مسیر روشنی را پیش روی شما قرار می‌دهد. بهترین جدول برنامه‌ریزی، جدولی است که بر اساس هدف، زمان‌های آزاد و روحیات خودتان تنظیم شود؛ مثلا یک جدول روزانه رسم کنید؛ ساعت‌های لازم برای مطالعه را مشخص کنید و برنامه روزانه خود را بر اساس منابع و شناختی که از نقاط قوت و ضعف خود دارید، بچینید. فقط یادتان نرود اهداف نهایی این برنامه باید ویژگی‌های هدف SMART را داشته باشند.

قوانین طلایی در برنامه‌ریزی آموزش زبان انگلیسی

پیش از شروع برنامه هر روز و هفته، سعی کنید به این قوانین پایبند باشید تا با انرژی مضاعفی به یادگیری بپردازید:

خودت را با کسی مقایسه نکن!

حتما در محیط کار و تحصیل خود با افرادی برخورد کرده‌اید که به دلیل سطح زبانی مطلوبی که دارند، همواره موفقیت نصیبشان می‌شود. غبطه خوردن به حال این افراد تا جایی که نیرومحرکه‌ای در شما ایجاد کند، مشکلی به وجود نمی‌آورد؛ اما زمانی که موجب استرس و احساس جا ماندن شود، نه‌تنها کمک‌کننده نیست بلکه عاملی بازدارنده تلقی می‌شود. در لحظاتی که این حس به سراغ شما می‌آید به این فکر کنید که اگر اشخاصی در این راه موفق بوده‌اند، پس شما هم می‌توانید.

رقیب سرسخت خودت باش!

در سراسر این گیتی پهناور، تنها شما هستید که تأثیر مستقیمی بر میزان مهارت‌هایتان دارید! پس رقابتی جدی را با خود آغاز کنید. هرروز منِ دیروز را شکست دهید و از نتایج شگفت‌زده شوید و هر بار این جمله را در ذهن خود مرور کنید:

«اگر هرروز فقط یک درصد بهتر از دیروز باشم، در پایان یک سال، 365 درصد بهتر از نسخه فعلی خود خواهم بود!»

موتور انگیزه‌بخش هفته

هر هفته به صورت کتبی روی یک کاغذ از چشم‌اندازی که برای خود می‌بینید، بنویسید؛ مثلا اگر تا یک سال آینده سطح زبانم به نقطه A برسد چه فرصت‌هایی در انتظار من است. انجام دادن پیوسته این تمرین ساده، باعث می‌شود موتور انگیزه شما حالا حالاها روشن باشد و تخته‌گاز به جلو حرکت کنید!

تمرینات عالی در برنامه‌ریزی روزانه آموزش زبان

مواردی که اگر در جدول برنامه‌ریزی وجود داشته باشند منجر به پیشرفت چشمگیر شما خواهند شد:

نوشتن خاطرات روزانه به انگلیسی

دیدن انیمیشن، فیلم و سریال متناسب با سطح شما

گوش دادن به پادکست و رادیو انگلیسی BBC و VOA

تماشای ویدیوهای زبان انگلیسی از یوتیوب

ضبط صدای خود به هنگام خواندن و گوش دادن

دنبال کردن افراد انگلیسی‌زبان در شبکه‌های اجتماعی

خواندن روزانه مقالات و روزنامه‌های انگلیسی

خواندن داستان‌های انگلیسی

خلاصه و بازنویسی داستان‌

تمرین مکالمه جلوی آینه

احیای اوقات مرده در برنامه‌ریزی روزانه زبان انگلیسی

فهرستی از وقت‌های مرده خود تهیه کنید؛ مثل زمانی که در صف انتظار بانک نشسته‌اید یا لحظات کلافه کننده‌ای که در ترافیک هستید. با انجام تمرینات و تکرار مطالب خوانده‌شده، به راحتی می‌توانید این وقت‌های مرده را احیا کنید و با همین راهکار ساده زمان بسیار زیادی را برای تثبیت مطالب پیدا کنید.

نکات مهم در جدول برنامه‌ریزی روزانه یادگیری زبان

نکته 1: تنوع منابع و یادگیری مهارت‌های مختلف را در جدول بگنجانید تا با یک برنامه یکنواخت، انگیزه مطالعاتی خود را از دست ندهید!

نکته 2: چنانچه در برنامه روزانه آموزش زبان انگلیسی هرروز ساعات مشخصی را به مطالعه زبان انگلیسی اختصاص دهید، این موضوع به شکل‌گیری عادت مطالعه و پایبندی به برنامه کمک زیادی می‌کند.

نکته 3: سعی کنید یک روز در هفته را، روز جبرانی در نظر بگیرید تا اگر با اتفاقات غیرمنتظره‌ای مواجه شدید فرصت جبران را از دست ندهید.

نکته 4: در برنامه‌ریزی یادگیری زبان حتما زمان‌های منظمی را برای مرور و تکرار مطالب در نظر بگیرید؛ زیرا بدون در نظر گرفتن این نکته، بخش زیادی از تلاش شما بی‌ثمر خواهد شد.

نکته 5: داشتن یک پارتنر هم‌سطح با خودتان، فرصت ویژه‌ای را برای تقویت مهارت‌ها و افزایش اعتمادبه‌نفس فراهم می‌کند.

نکته 6: انتهای هر روزی که برنامه خود را به نحو شایسته‌ای انجام دادید، با در نظر گرفتن یک جایزه، حتی خوردن یک قهوه داغ خستگی را از تن خود به درکنید.

گام هفتم: لذت آموزش را با اندازه‌گیری، درک کنید!

وقتی بتوانید میزان یادگیری و ارتقای سطح خود را هر از چند گاهی ارزیابی کنید، برنامه‌ریزی روزانه برای یادگیری زبان انگلیسی را با لذت بیشتری ادامه می‌دهید. درواقع با این کار سختی‌های رسیدن به قله را شیرین‌‌تر می‌کنید. برای ارزیابی خود می‌توانید آزمون بدهید یا از معلم خود بخواهید میزان پیشرفت شما را در بازه زمانی مشخص اعلام کند.

گام هشتم: جشن و پای‌کوبی برنامه ریزی یادگیری زبان

یادگیری زبان انگلیسی شاه‌کلید موفقیت در بسیاری از بخش‌های زندگی است، پس زمانی که سختی راه را به جان می‌خرید، خالی از لطف نیست که با برگزاری یک جشن کوچک یا تهیه یک هدیه ویژه که مدت‌ها در سر داشتید، تلاشتان را ارج نهید.

سخن آخر

ازآنجایی‌که هیچ فرمول و نسخه جادویی برای یادگیری یک‌شبه وجود ندارد، پس گول تبلیغاتی مثل پکیج یک‌ماهه یادگیری زبان انگلیسی را نخورید. قلب و روح خود را برای مدتی در راه زبان به کار بگیرید و لذت تسلط به زبان انگلیسی را به خود هدیه دهید. از بذل توجه شما متشکریم و امیدواریم نظرات خود را در مورد این سبک از برنامه‌ریزی با ما به اشتراک بگذارید.