تدریس زبان آرزوی بسیاری از کسانی است که هم به زبان علاقه دارند و هم به حرفه‌ی جذابِ معلمی. اما برای اینکه این آرزو به واقعیت تبدیل شود، لازم است سال‌هایی از عمرتان را به این هدف اختصاص دهید. این بار با زبانشناس همراه باشید تا ببینید چند سال طول می‌کشد تا معلم زبان انگلیسی بشوید و چه مراحلی را باید پشت سر بگذارید؟
ویژگی‌های لازم برای یک معلم زبان انگلیسی چیست؟
در این بخش مهم‌ترین ویژگی‌های یک معلم زبان را بررسی می‌کنیم. اگر پتانسیل لازم برای معلم زبان شدن را در خود می‌بینید مقاله را ادامه دهید؛ در بخش بعد راه‌ها و مدت‌زمان لازم برای معلم زبان شدن را با هم مرور می‌کنیم.
دانش کافی و تجربه
یک معلم زبان در وهله‌ی اول باید درک خوبی از گرامر، واژگان، تلفظ، ساختار جمله، مهارت نوشتاری و شفاهی داشته باشد. تجربه ویژگیِ مهم دیگری است که به یک معلم کمک می‌کند تا کلاس را بهتر اداره کند و با توجه به شناختی که از زبان‌آموز دارد، دانش خود را به درستی انتقال دهد.
ویژگی‌های شخصیتی
داشتن نظم، صبر و حوصله‌ی فراوان به‌علاوه خوش‌رویی و انعطاف‌پذیری مهم‌ترین اصولی است که به عنوان یک معلم زبان باید داشته باشید. اگر همه یا بخشی از این ویژگی‌ها را ندارید تلاش کنید تا آنها را در وجود خود نهادینه کنید. چرا که زبان‌آموزان با سنین و روحیات مختلفی به شما مراجعه می‌کنند و این شما هستید که می‌توانید برای آنها یک مشوق دلسوز باشید یا اینکه…! در واقع از کوچک‌ترین رفتار گرفته تا روش کلی اداره‌ی کلاس و نحوه‌ی بازخورد شما میتواند روی نگرش زبان‌آموزان به یادگیری موثر باشد.
توانایی حل مسئله
قدم گذاشتن در این شغل به قدرت تجزیه و تحلیل و خلاقیت زیادی نیاز دارد؛ چالش‌های مسیر آموزش چه برای مدرس چه برای زبان‌آموز اجتناب‌ناپذیر است و این شما هستید که باید خود را برای حل مسائل احتمالی آماده کنید.
قدرت انتقال دانش
هر چقدر هم که به دانش بالای خود مطمئن باشید، تا زمانی که توانایی انتقال و تفهیمِ مطلب به زبان‌آموز را نداشته باشید، نمی‌توانید ادعا کنید یک معلم زبان عالی هستید. از آنجایی‌که ویژگی‌های شخصیتی، سبک یادگیری، مدت‌زمان تمرین، میزان هوش و تمرکز بین زبان‌آموزان متفاوت است، این هنر شماست که با توجه به تجربه و ذکاوت خود چگونه نیاز او را برطرف و اطلاعات را به او منتقل کنید.
پویایی و تنوع منابع
دیگر زمان آن گذشته که یک کتاب به دست زبان‌آموز بدهید و از او انتظار داشته باشید با اتکا به آن میزان علاقه خود به زبان را روزبه‌روز بیشتر کند. یکی از نکات کلیدی در روش تدریس این است که باید احساس نیاز زبان‌آموز به یادگیری را تقویت کنید و او را به سمت منابع متنوع سوق دهید. با این کار او با اشتیاق بیشتری به دنبال یادگیری زبان خواهد بود و انگیزه‌ی بهتری برای دنبال کردن دروس آن هم فراتر از کتاب و کلاس خواهد داشت.
چگونه باید معلم زبان انگلیسی بشوید؟
به طور کلی، چندین روش اصولی برای معلم زبان شدن در سطح ملی و بین‌المللی وجود دارد که در این بخش هر یک را بررسی می‌کنیم:
۱. قبولی در آزمون دبیریِ دانشگاه فرهنگیان
یکی از بهترین راهکارها برای معلم زبان شدن، قبولی در دانشگاه فرهنگیان است. برای معلم زبان شدن از طریق دانشگاه فرهنگیان، باید مراحل زیر را طی کنید:
شرایط عمومی برای پذیرش دبیر زبان
- شرط سن: داوطلب باید حداکثر ۲۴ سال تمام باشد.
- شرط معدل: کسب حداقل معدل ۱۴ در مقطع دیپلم
- شرط بومی بودن: هر داوطلب بسته به منطقه‌ی زندگی خود میتواند در این رشته تحصیل و خدمت کند.
شرکت در کنکور گروه آزمایشی زبان
کسب حداقل تراز ۶۵۰۰ در کنکور زبان برای دعوت به مصاحبه در دانشگاه فرهنگیان الزامی است. البته بسته به مناطق سه‌گانه، این تراز میتواند متفاوت باشد.
لازم به ذکر است که پذیرش در این دانشگاه شامل دو مرحله کنکور و مصاحبه است. پس تنها کسب رتبه و تراز خوب تضمینی برای قبولی در این دانشگاه نیست. بلکه موفقیت در مراحل بعدی به ویژه مصاحبه از شروط لازم برای پذیرش در دانشگاه محسوب می‌شود.
سایر شرایط برای دبیری زبان انگلیسی
مواردی مانند قد و وزن تعیین‌شده، توان تکلم، بینایی، شنوایی، سلامت روانی و جسمی و... از شرایطی است که داوطلبان باید واجد آن باشند.
مزایای دبیریِ دانشگاه فرهنگیان
دبیر زبان شدن از طریق دانشگاه فرهنگیان دارای حقوق و مزایای مشخصی است که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
تضمین استخدام
اولین مزیت قبولی در این دانشگاه این است که هیچ نگرانی بابت استخدام رسمی نخواهید داشت. شما بر اساس تعهدی که در شروع تحصیل خود می‌دهید، موظف هستید در منطقه‌ی بومی خود و بر اساس نیاز آموزش‌وپرورشِ منطقه مشغول به خدمت شوید.
حقوق ماهیانه در مدت تحصیل
دومین مزیت تحصیل در دانشگاه فرهنگیان مربوط به حقوق ماهیانه‌ای است که برای کمک‌هزینه‌ی تحصیلی به حساب شما واریز می‌شود. البته بخشی از این مبلغ بابت هزینه‌ی اقامت در خوابگاه و استفاده از سایر امکانات از حقوق شما کسر می‌شود. این مبلغ معمولاً به صورت سالیانه مقداری افزایش می‌یابد.
مزایای استخدام رسمی پس از اتمام تحصیل
سومین مزیت برای زمانی است که دوره‌ی تحصیلی را با موفقیت پشت سر می‌گذارید و پس از استخدام از تمامی حقوق و مزایای کارمندان رسمی وزارت آموزش‌وپرورش برخوردار می‌شوید.
از طریق دانشگاه فرهنگیان، چند سال طول می‌کشد تا معلم زبان انگلیسی بشویم؟
مدت‌زمان لازم برای معلم زبان شدن از طریق دانشگاه فرهنگیان 4 سال است. پس از این مدت می‌توانید به شکل رسمی مشغول به کار شوید.
۲. قبولی در رشته‌ی آموزش زبان انگلیسی
برای قبولی در این رشته، باید در کنکور زبان شرکت کنید. از محاسن تحصیل در این رشته این است که علاوه بر یاد گرفتن اصول زبان انگلیسی، مهارت‌های زیادی را کسب می‌کنید. آشنایی با چالش‌ها و موانع یادگیری، روش‌های تدریس، زبان‌شناسی و نحوه‌ی نگارش و نقد ادبی از جمله مهم‌ترین عناوینی هستند که در این رشته آموزش می‌بینید.
برای تحصیل در این رشته ضمن قبولی در کنکور، باید از سطح دانش قابل‌قبولی برخوردار باشید.
حال در پاسخ به این پرسش که از این طریق چند سال طول می‌کشد تا معلم زبان انگلیسی بشویم، باید بگوییم مدت تحصیل در مقطع کارشناسی و در رشته‌ی آموزش زبان انگلیسی ۴ سال است.
آموزش زبان انگلیسی در مقطع لیسانس دارای گرایش خاصی نیست، اما در مقطع کارشناسی ارشد می‌توانید در گرایش آموزش زبان به کمک فناوری ادامه تحصیل بدهید.
خبر خوب اینکه چنانچه قصد ادامه‌ی تحصیل تا مقطع دکتری دارید، رشته‌ی آموزش زبان تنها رشته‌ی مرتبط با زبان انگلیسی است که این امکان برای آن وجود دارد.
پس از تحصیل در این رشته موقعیت‌های شغلی بسیاری در انتظار شماست؛ از تدریس گرفته تا راهنمای گردشگری و مترجمی. چنانچه تمایل به تدریس دارید، هم می‌توانید در آموزشگاه‌ها و هم به صورت خصوصی به آموزش دادن بپردازید.
البته راه سوم هم وجود دارد؛ پس از دانش‌آموختگی در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد می‌توانید در آزمون استخدامی آموزش‌وپرورش شرکت کنید. لازم به ذکر است علاوه بر قبولی در آزمون باید در مصاحبه هم شرکت کنید.
- چنانچه بخواهید از طریق آزمون استخدامی آموزش‌وپرورش معلم زبان شوید، باید مدت‌زمان موردنیاز برای آمادگی در این آزمون و فرایند قبولی در مصاحبه را به مدت‌زمان تحصیل در رشته‌ی آموزش زبان اضافه کنید. تخمین دقیق این مدت زمان به میزان زمانی بستگی دارد که برای شرکت در آزمون صرف می‌کنید.
۳. شرکت در آزمون‌های تربیت‌مدرس زبان TTC
این آزمون یک آزمون معتبر بین‌المللی است که با مجوز و تحت نظارت وزارت علوم و تحقیقات دانشگاهی برگزار می‌شود. آزمون برای کسانی ترتیب داده شده است که به روش‌های عملی آموزش دادن علاقه دارند و می‌خواهند سند معتبری برای اثبات توانایی تدریسِ خود داشته باشند. بدیهی است که پیش از شرکت در این آزمون باید از سطح دانش کافی در زبان انگلیسی برخوردار باشید. حالا اینکه مدت‌زمان لازم برای یادگیری زبان انگلیسی چقدر است؟، به سطح علمی شما قبل از شروع یادگیری و عوامل دیگری بستگی دارد که در مقاله‌ی مربوطه این موضوع را به صورت کامل و جامع توضیح داده‌ایم.
با فرض اینکه دانش کافی برای تدریس دارید، نگاهی به کم‌وکیف آزمون TTC می‌اندازیم.
برای قبولی در این آزمون، باید در یک دوره‌ی آموزشیِ تمرین‌محور شرکت کنید که در آموزشگاه‌های معتبر زبان و طی چندین جلسه برگزار می‌شود. در این جلسات از شرکت‌کنندگان خواسته می‌شود تا وظایف تعیین‌شده را به بهترین شکل انجام دهند. این تمرین‌ها با هدف بالا بردن توانایی شما در ابعاد مختلف تدریس مانند نحوه‌ی مدیریت کلاس، تعیین راهبرد، برقراری نظم در کلاس و آگاهی از روش‌های اثربخش تدریس طراحی شده‌اند.
به طور کلی می‌توان گفت در دو حالت فشرده و غیرفشرده و به طور میانگین در مدت‌زمان ۳۰ تا ۴۰ ساعت می‌توانید برای شرکت در آزمون آماده شوید. این مدت‌زمان در آموزشگاه‌های مختلف در مدت ۲۰ تا ۳۰ جلسه برگزار می‌شود و این جلسات به صورت هفتگی است.
۴. دریافت مدرک TEFL یا TESOL
اگر دوست دارید مسیر تدریس را در ابعاد وسیع‌تر و در سطح جهانی دنبال کنید، می‌توانید با گذراندن دوره و دریافت مدرک TESOL، راه را برای خود هموارتر کنید. لازم به یادآوری است برای دریافت این مدرک دارا بودن حداقل ۲۱ سال سن و دانش عمومی کافی در زبان ضروری است.
تفاوت TEFL یا TESOL چیست؟
مدرک‌های TEFL و TESOL از لحاظ ماهیت تفاوت چندانی ندارند و هر دو به موضوع تدریس زبان انگلیسی توسط غیرانگلیسی‌زبانان اشاره دارند. البته دوره‌های TEFL پایه‌ای‌تر است و بیشتر به افراد تازه‌کار پیشنهاد می‌شود. اما مدرک TESOL به اصول حرفه‌ای‌تر تدریس می‌پردازد و برای کسانی مناسب است که می‌خواهند تخصص بیشتری در زمینه تدریس داشته باشند.
مدت‌زمان دریافت مدرک TESOL
شرکت در این دوره‌های بین‌المللی به شما کمک می‌کند تا روش‌های تدریس خود را با استانداردهای روز دنیا مطابقت دهید و در رقابت با همکاران خود بهتر عمل کنید. از جمله مباحث مهمی که در این دوره‌ها به صورت تخصصی در مورد آن بحث می‌شود، می‌توان به نحوه‌ی مدیریت کلاس، شیوه‌ی تعامل با زبان‌آموز، روش تدریس جنبه‌های مختلف زبان، مراحل اصولی تدریس و به‌کارگیری روش‌های جدید و ایجاد انگیزه در زبان‌آموزان اشاره کرد.
مدت‌زمان لازم برای گذراندن دوره و دریافت مدرک TESOL متغیر است و میتواند از چند هفته تا چند ماه طول بکشد. اما به طور عمومی، این دوره شامل سه تا پنج جلسه کلاس حضوری و نزدیک به ۶ ماه شرکت در کلاس غیرحضوری (به صورت آنلاین) است.
اپلیکیشن زبانشناس، رفیقِ شفیق مدرسان زبان انگلیسی
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم برای اینکه تبدیل به یک معلم زبان حرفه‌ای و کاربلد شوید باید خلاقیت و انعطاف‌پذیری خود را در انتخاب منابع و روش‌های تدریس تقویت کنید. یکی از راه‌هایی که می‌توانید با حجم شگفت‌انگیزی از منابع انگلیسی مواجه شوید، استفاده از اپلیکیشن زبانشناس است.
با استفاده از این اپلیکیشن، نه تنها می‌توانید دانش خود را به روز نگه دارید، بلکه به منابع مختلف مانند انواع کتاب برای آموزش زبان انگلیسی، فیلم، انیمیشن، پادکست و کتاب داستان به صورت یک‌جا دسترسی خواهید داشت. سپس می‌توانید با توجه به علاقمندی و نیاز زبان‌آموز بهترین منبع را به او پیشنهاد دهید.
با به‌کارگیری چنین تکنیکی قطعاً انگیزه‌ی بیشتری در زبان‌آموز ایجاد می‌کنید و کلاس خود را از خمودگی نجات می‌دهید.
سخن آخر
در آخر، برای تمامی عزیزانی که به تدریس زبان علاقمند هستند آرزوی موفقیت می‌کنیم و امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. لطفاً شما هم برای ما از دلیل اشتیاق به تدریس و تجربیات خود بنویسید.
