کلاس زبانی را تصور کنید که معلم از ابتدا تا انتهای کلاس، به‌تنهایی و بدون مشارکت زبان‌آموزان به تدریس می‌پردازد. چنین کلاس خواب‌آور و کسل‌کننده‌ای نتیجه‌ای جز دل‌زدگی زبان‌آموزان نخواهد داشت. اگر به‌عنوان یک مدرس زبان دغدغه ایجاد هیجان و خلاقیت در سبک تدریس خود را دارید، این مطلب را تا انتها دنبال کنید؛ چراکه قصد داریم فهرستی از روش‌ها و انواع وسایل کمک‌آموزشی انگلیسی را معرفی کنیم که میتواند زبان‌آموزان را در کلاس درس میخکوب کند و تجربه یادگیری متفاوتی را رقم بزند.
هدف انواع وسایل کمک‌آموزشی
هر زبان‌آموز بر اساس سبک یادگیری خود با یکی از انواع وسایل کمک‌آموزشی بصری، شنیداری، حسی، لمسی، کلامی و... ارتباط بهتری برقرار می‌کند. استفاده از ابزارها و روش‌های متنوع به زبان‌آموزان با سبک‌های آموزشی مختلف کمک می‌کند تا درک خود را از انگلیسی افزایش دهند و مطالب را عمیق‌تر بیاموزند. از دیگر اهداف وسایل آموزشی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساده‌سازی مطالب گنگ و پیچیده
- خلق تجربه و خاطرات جذاب در هنگام یادگیری
- تحریک حواس پنج‌گانه
- تقویت درک و حافظه
- تشویق به مشارکت فعال
- افزایش اعتمادبه‌نفس
- پرورش تفکر انتقادی و خلاق
بهترین روش‌ها و انواع وسایل کمک‌آموزشی انگلیسی
در ادامه سعی کردیم ابزارها و وسایل کمک‌آموزشی متنوعی را معرفی کنیم که برای تدریس به زبان‌آموزان سنین مختلف مناسب است.
- خودِ مدرس زبان انگلیسی
خود معلم زبان اولین راه ارتباطی زبان‌آموز با انگلیسی است؛ یک مدرس زبان انگلیسی کاربلد قبل از به‌کارگیری انواع وسایل کمک‌آموزشی، مهارت‌های ارتباطی و تدریس خود را ارتقا می‌دهد و انگیزه‌ی زبان‌آموزان را در حین یادگیری به اوج می‌رساند.
حالات چهره، بدن، تن صدا و حتی هیجانات به‌موقعِ او در حین تدریس میتواند کلاس را از روند یکنواختی خارج کند. گفتار و لهجه معلم هم میتواند به‌عنوان اولین الگوی گفتاری برای نوآموزان تلقی شود و پایه‌های زبانی او را شکل دهد.
- وسایل کمک‌آموزشی سنتی
نوار کاست، تخته‌سیاه، وایت‌برد، گچ‌ها و ماژیک‌های رنگی از قدیمی‌ترین وسایل کمک‌آموزشی هستند که هنوز هم مورداستفاده قرار می‌گیرند. اسلایدهای رنگارنگ و جورچین‌ها هم از دیگر ابزارهای سنتی آموزش زبان هستند که هنوز هم می‌توانند برای نوآموزان جالب باشد و برای آموزش واژگان به کار گرفته شود.
- منابع دیجیتال و اینترنت
فضای گسترده‌ی اینترنت سرشار از منابع و ابزارهایی است که کار تدریس انگلیسی را بسیار ساده‌تر می‌کنند؛ مثلا دیگر نیازی نیست زبان‌آموزان برای ارتباط با انگلیسی‌زبان‌ها به راهی دیار غربت شوند بلکه از طریق انواع اپلیکیشن برای پیدا کردن پارتنر انگلیسی می‌توانند با بومی زبان‌ها ارتباط برقرار کنند.
بازی‌های تعاملی و انجمن‌های آنلاین دیگر ابزارهای کمک‌آموزشی زبان در اینترنت هستند که فضای ارتباطی خوبی را برای زبان‌آموزان به وجود می‌آورند. حتی پلتفرم‌های آموزشی محبوبی مثل Khan Academy، می‌توانند به طور رایگان برای آموزش زبان انگلیسی مورداستفاده قرار گیرند.
- منابع شنیداری بومی زبان‌ها
بسیاری از اساتید باتجربه زبان بر یادگیری انگلیسی از طریق گوش‌ها تأکید بسیاری دارند، زیرا یکی از راه‌های اصلی ورود اطلاعات جدید به مغز، گوش است و با استفاده از منابع صوتی می‌توان درک درست‌تری از محتوای اصیل انگلیسی داشت.
شنیدن مستقیم محتوای صوتی از زبان گویندگان بومی و سخنرانان انگلیسی‌زبان در بهبود مهارت زبانی تأثیر زیادی دارد زیرا محتوای دقیق و مطمئنی را به زبان‌آموزان منتقل می‌کند. آموزش تکنیک سایه و تقلید توسط مدرسان این امکان را فراهم می‌کند تا محتوای شنیداری به شکل فعال‌تری در کلاس درس تمرین شود.
محتوای شنیداری زبان‌آموزان را با لحن، رتیم، تلفظ صحیح، استرس کلمات و حتی فرهنگ زبانی افراد انگلیسی‌زبان به‌خوبی آشنا می‌کند. با قرار دادن این ابزار کمک‌آموزشی در برنامه روزانه انگلیسی، علاوه بر تقویت مهارت شنیداری پایه‌های گفتار صحیح در زبان‌آموزان شکل می‌گیرد.
انواع آهنگ‌های انگلیسی برای تقویت زبان، پادکست‌های موضوعی متنوع مثل پادکست‌های روان‌شناسی، پادکست‌های جنایی، پادکست‌های مربوط به سفر، پادکست‌های انگیزشی، پادکست‌های ورزشی، پادکست‌های خبری و... به زبان انگلیسی می‌توانند به‌عنوان یک وسیله‌ی کمک‌آموزشی مؤثر در تدریس انگلیسی مورداستفاده قرار گیرد.
آموزش زبان انگلیسی با استفاده از پادکست‌های آموزش انگلیسی به کودکان نیز از روش‌هایی است که با دنیای شاد کودکان همخوانی خوبی دارد.
- کتاب‌های داستانی و شعر
زمانی که زبان‌آموزان در معرض کتاب‌های داستانی، رمان و شعرهای انگلیسی قرار گیرند، ضمن اینکه اطلاعات زبانی خوبی را کسب می‌کنند، می‌توانند سرگرم شوند و از مطالعه‌ی موضوعات موردعلاقه خود لذت ببرند.
مدرسان انگلیسی می‌توانند از این مزیت انواع وسایل کمک‌آموزشی انگلیسی برای جذاب‌تر شدن کلاس تدریس خود بهره ببرند، مثلا از زبان‌آموزان بخواهند تا در جلسات شعرخوانی یا داستان‌سرایی را به زبان انگلیسی شرکت کنند و از این طریق دانش واژگان و مهارت خواندن خود را بهبود ببخشند.
همچنین به‌جای تدریس مستقیم واژه‌ها و اصطلاحات انگلیسی، مدرس میتواند بخش‌هایی از یک داستان جذاب را روایت کند و ضمن برانگیختن حس کنجکاوی زبان‌آموزان، مطالب را به شکل جالبی آموزش دهد.
- نمایشنامه و انجام فعالیت‌های نمایشی
ایفای نقش و فعالیت‌های نمایشی میتواند به زبان‌آموزان کمک کند تا مهارت‌های گفتاری، شنیداری و درک مطلب خود را در قالب سرگرمی بهبود دهند. طراحی پروژه‌های خلاقانه، استفاده از نمایشنامههایی در ژانرهای مختلف ازجمله روش‌هایی است که سرعت یادگیری زبان‌آموزان را ارتقا می‌دهد.
با درگیر شدن در تمرینات بداهه‌گویی و بازیگری، زبان‌آموزان فرصت تمرین انگلیسی در محیط واقعی را کسب می‌کنند و اعتمادبه‌نفس آن‌ها به طرز چشمگیری افزایش پیدا می‌کند. مدرسان می‌توانند سناریوهای ایفای نقش، تمرین‌های فیلمنامه خوانی و سایر فعالیت‌های نمایشی را در برنامه‌های درس خود بگنجانند و از تاثیر آن حیرت‌زده شوند.
- جعبه لایتنر و فلش کارت
ازآنجایی‌که زبان انگلیسی پر از مطالب ریزودرشت است احتمال فراموشی آن بسیار زیاد است. یکی از انواع وسایل کمک‌آموزشی تدریس زبان انگلیسی که برای کودکان و بزرگسالان مناسب است استفاده از فلش کارت‌هاست. اگر این فلش کارت‌ها با روش اصولی و در قالب جعبه لایتنر مورداستفاده قرار گیرد احتمال یادگیری عمیق بسیار افزایش میابد.
نصب نرم‌افزار آنکی روی دستگاه هوشمند هر یک از زبان‌آموزان میتواند خیال مدرس را از مرور به‌موقع مطالب راحت کند.
- ساخت کاردستی و ابزارهای دست‌ساز
ساخت ابزارهای دست‌ساز توسط مدرس یا ساخت کاردستی با محوریت آموزش انگلیسی به‌ویژه برای خردسالان ابزار آموزشی مفیدی است زیرا در روند آموزش انگلیسی حس لامسه و حافظه‌ی بصری کودک درگیر می‌شود و لحظات سرگرم‌کننده‌ای برای این گروه سنی خلق می‌شود.
- مکان‌های دنیای واقعی
با به خرج دادن کمی حوصله و زمان می‌توان کلاس درسی متفاوت را برای تدریس انگلیسی به وجود آورد. مثلا استفاده از ابزارها و مکان‌هایِ دنیای واقعی! این روش برای ملموس‌تر کردن نکات یکی از بهترین راه‌های ایجاد تمایز و هیجان برای آموزش واقعی انگلیسی است.
مثلا مدرسان می‌توانند جلسات موزه‌گردی، طبیعت‌گردی، بازدید از اماکن تاریخی و تفریحی را به زبان انگلیسی برگزار کنند و زبان‌آموزان را با طرز استفاده عملی از دانش زبانی آشنا کنند. استفاده از این روش علاوه بر بزرگسالان برای کودکان نیز تجربه جالبی است که تا سالیان سال در ذهن آن‌ها نقش می‌بندد.
- فیلم، سریال و انیمیشن
پخش فیلم‌های انگلیسی کمدی، انیمیشن‌های سریالی برای آموزش زبان و سریال‌های شاهکار انگلیسی از ابزارهای کم‌هزینه اما پرطرف‌داری است که میتواند برای تمامی سنین جالب باشد. مدرس انگلیسی با مدیریت هوشمندانه چنین جلساتی میتواند لحظاتی فراموش‌نشدنی را برای زبان‌آموزان خود ایجاد کند و مشارکت فعال آن‌ها را در بحث‌های گروهی به زبان انگلیسی به چالش بکشد.
- نرم‌افزارهای یادگیری زبان
به دلیل اهمیت بالای یادگیری واژگان، مدرسان انگلیسی باید تمامی همت خود را به کار گیرند تا دایره واژگان زبان‌آموزان گسترش بیابد. طراحی بازی‌های خلاقانه و نرم‌افزارهای آموزش املای واژگان به کودکان از طریق بازی ازجمله ابزارهای کمک‌آموزشی مفیدی است که به نوشتن صحیح واژه‌ها به شکل پایه‌ای کمک می‌کند.
بزرگسالان هم به جای اینکه برای آموزش واژگان بارها از روی آن‌ها بنویسند، می‌توانند با نرم‌افزارهای آموزش املا به بزرگسالان، طریقه‌ی نوشتن صحیح کلمات انگلیسی را از طریق سرگرمی یاد بگیرند. با وجود نرم‌افزارهای آموزش گرامر هم یادگیری موضوعات پیچیده‌ی دستور زبان انگلیسی تبدیل به فرایندی لذت‌بخش و ساده‌تر می‌شود.
- اپلیکیشن‌های تعاملی آموزش انگلیسی
اگر اهل یادگیری از طریق ابزارهای به‌روز باشید، احتمالا نام نرم‌افزارهایی مثل ممرایز و دولینگو به گوشتان خورده است. این اپلیکیشن‌های آموزش زبان انگلیسی با به کار گرفتن روش‌های تعاملی، زبان‌آموزان را بیش از کتاب و روش‌های سنتی با زبان جدید آشنا می‌کنند.
ازآنجایی‌که تعامل و سبک آموزشی بازی‌گونه نقش مهمی در این برنامه‌ها ایفا می‌کنند، مدرسان می‌توانند از آن‌ها برای ایجاد علاقه‌مندیِ بیشتر در زبان‌آموزان استفاده کنند.
- وسایل کمک‌آموزشی بصری
استفاده از وسایل کمک‌آموزشی بصری در تدریس زبان انگلیسی بسیار ضروری است که تقریبا برای تمامی زبان‌آموزان به‌ویژه اشخاصی که سبک یادگیری بصری دارند، مفید است. تصاویر رنگی برای آموزش لغات به کودکان و نیز آموزش ساختارها با استفاده از نمودار از روش‌هایی است که با این وسایل کمک‌آموزشی ساده ممکن است.
- آزمون‌ها و ابزارهای بازخوردی
ابزارهای ارزیابی و بازخورد برای نظارت بر پیشرفت زبان‌آموزان مهم است زیرا با بازخورد سازنده و به‌موقع موجب تشویق و پیشرفت آن‌ها می‌شود. معلمان انگلیسی می‌توانند از آزمون‌ها، تست‌ها و تکالیف نوشتاری برای ارزیابیِ درک دانش‌آموزان از زبان و شناسایی نقاط ضعف و قوت آن‌ها استفاده کنند. ارزیابی منظم و بازخورد میتواند زبان‌آموزان را در مسیر یادگیری انگلیسی با انگیزه نگه می‌دارد.
- اینستاگرام و کانال‌های یوتیوب
وجود کانال‌های یوتیوب برای آموزش انگلیسی یک فرصت استثنایی برای مدرسان تازه‌کار فراهم است تا از تجربه تدریس اساتید حرفه‌ای استفاده کنند و آن را به عنوان یک منبع کمک آموزش مفید به زبان‌آموزان معرفی کنند. با رصد کردن روش‌های تدریس معلم‌های زبان در بهترین پیج‌های آموزش انگلیسی در اینستاگرام مدرسان می‌توانند از سبک و سیاق آن‌ها برای اداره‌ی بهتر کلاس و ایجاد اشتیاق در زبان‌آموزان الهام بگیرند.
سخن آخر
در این مطلب به طور مفصل از انواع وسایل کمک‌آموزشی در تدریس زبان انگلیسی گفتیم که هر یک میتواند تأثیر زیادی در ماجراجویی و نقشه یادگیری زبان انگلیسی داشته باشد. این روش‌ها و ابزارها میتواند یک کلاس درس معمولی را به یک کلاس درس پرثمر تبدیل کند. به نظر شما چه وسایل و روش‌های آموزشی دیگری برای یادگیری زبان انگلیسی مفید است؟
